Kuzey Kıbrıs’ta UBP – DP Azınlık Hükümeti’nin TC Hükümeti ile imzaladığı 2016- 2018 Ekonomik ve Mali Protokol’ünde ‘Kamu Yönetiminin Etkinliğinin ve Verimliliğinin Artırılması’ başlığı altındaki ilke ve esaslar arasında, ‘EMEKLİLİK YAŞI’nın yükseltilmesi de var. Kulislerde emekli yaşının 65’e yükseltilmek istendiği konuşuluyor.
Sosyal güvenlik sektörünün toplam büyüklüğünün 2014 yılı itibariyle 1.366 milyon TL civarında olduğuna ve bunun da Gayri Safi Milli Hasıla’nın yaklaşık olarak yüzde 17’sine denk geldiğine işaret edilen protokolde, bu büyüklük içinde önemli bir yer tutan Sosyal Sigortalar Dairesi’nin yıllık bütçe açığı hazine yardımı hariç 90 milyon TL olup 229 milyon TL civarında borcu bulunduğunun da altı çizildi.
‘Aktif- pasif oranı’ yükseltilmeli…
Bu mali yapının sürdürülebilirlikten uzak olduğuna vurgu yapılırken, bir emekliyi kaç çalışanın finanse ettiğini ortaya koyan aktif/pasif oranının da 2,52 civarında olduğu ve bu oranın yükseltilmesi gerektiği vurgulandı.
Kuzey Kıbrıs’ta emeklilik yaşının OECD (İktisadi İşbirliği ve Gelişme Teşkilatı) ve AB üyesi ülkelerin emeklilik yaşından düşük olmasının ve Sosyal Güvenlik Yasası çerçevesinde olanlar için prime esas kazanç ortalamasının gerçeği yansıtmayarak 2.000 TL gibi düşük sayılabilecek bir ortalamada olması sistemin önemli problemlerinden olduğunun da altı çizildi.
‘Yaş yükselecek, hem emeklilik aylığı alınması, hem de çalışmaya devam edilmesi halinde, prim kesilecek…’
Buna göre belirlenen ilke ve esaslar arasında, sosyal güvenlik sisteminde parçalı yapının ortadan kaldırılması, primlerin gerçek kazançlar üzerinden alınmasının sağlanması, emeklilik yaşı yükseltilmesi ve Emeklilik aylığı bağlandıktan sonra hem emeklilik aylığı alınması, hem de çalışmaya devam edilmesi halinde prime esas kazanç üzerinden “Sosyal Güvenlik Destek Primi” kesilmesi var. (Yenidüzen)