İngiltere’nin kuzeyindeki Leeds kentinde bir kütüphanede arsenikle renklendirilmiş bir kitap bulundu. Kitap, ‘zehirli’ kitapların bulunması için başlatılan uluslararası bir proje kapsamında kütüphaneciler tarafından ortaya çıkarıldı.
Amerika Birleşik Devletleri’nde başlatılan Zehirli Kitap Projesi’ne (Poison Book Project) dahil olan kütüphane yetkililerinden Rhian Isaac, projenin veri tabanındaki kitapları çalıştığı kütüphanenin zengin koleksiyonu ile eşleştirerek araştırmaya başladı. Söz konusu kitabın göz alıcı, zümrüt yeşili kapağı yetkililerde arsenikle renklendirilmiş olabileceği şüphesi yarattı.
Leeds Merkez Kütüphanesi’nde keşfedilen kitap 1855 yılında basılan My Own Garden: The Young Gardener’s Yearbook (Kendi Bahçem: Genç Bahçecilerin Yıllığı) adlı kitabın bir kopyası.
Kitabın, İngiliz sanayi devriminin önemli kentlerinden biri olan Leeds’in önde gelen ailelerinden birinin kızına zehirli olduğunu bilinmeden hediye edildiği belirtiliyor.
“Ağır metaller sıklıkla kullanılıyordu”
“Ağır metaller, hayret verici şekilde, o dönemlerde estetik olarak göze hoş göründüğü düşünülen bir yeşil tonunu elde etmek amacıyla kitap üretiminde oldukça sık şekilde kullanılıyordu” diyen Isaac insanların o dönemde arsenik gibi zararlı maddelerin farkında olmalarına rağmen, yanlışlıkla yutulduğunda nasıl etkileri olabileceği konusunda yeterince bilgi sahibi olmadıklarına dikkat çekti.
ABD’deki Koruma Enstitüsü (Conservation Institute) tarafından başlatılan Zehirli Kitap Projesi bir dönemler arsenik gibi tehlikeli ve ağır metallerin sıklıkla kullanıldığı tarihi kitapları bulmayı amaçlıyor.
Isaac’e göre bu proje “zehirli kitapların” tespiti ve doğru şekilde korunarak hem güvenli hem de doğru şekilde gelecek nesiller için korunabilmesi açısından önem taşıyor.
Leeds kütüphanesinde bulunan kitap renklendirilirken ne kadar arsenik kullanıldığı henüz bilinmiyor. Bu nedenle kitabın ne kadar zehirli olduğu ve halk sağlığı açısından yarattığı tehlikenin derecesi de henüz meçhul.
Arsenik, 1700’lerin sonundan 19uncu yüzyılın ortasına kadar tıpta, zehir olarak ve ayrıca dönemin popüler yeşil tonunu elde etmek için pigment olarak sıklıkla kullanılıyordu.
Kitapların yanı sıra, duvar kağıtlarından perdelere ve hatta eldiven, şapka gibi kişisel eşyalarda da kullanılan bu maddenin tehlikeleri zamanla anlaşıldı ve ev hayvanlarının ve insanların ölümüyle bağlantılı olabileceği tespit edildi.
