18 aylık Covid süresi boyunca dükkanları kapalı kaldıktan sonra sosyal hayatın vazgeçilmezleri olan barların sahipleri ve İskoç halkı normale dönüşün hayalini kuruyorlardı ancak İskoç Lisanslı Ticaret Birliği direktörü Colin Wilkinson’a göre ise buldukları şey hayal değil bir kabus oldu.
9 Ağustos’tan bu yana yeniden açılan barlar son birkaç gündür büyük tedarikçilerden bira fıçıları ve şişeler sipariş ediyorlar ama sorunlarla karşılaşıyorlar: Mallar gelmiyor, teslimatlar erteleniyor veya iptal ediliyor. Şimdiye kadar yaşanan iptallerin oranı yüzde 75 civarında. Bu da sektörde paniğe neden oldu.
Mor-Rioghain Group gece kulübü ve restoran zincirinin direktörü Gavin Stevenson Glasgow Live’a şunları söyledi: “Perşembe günü saat 16:00’da bana ertesi gün Heineken firması bana teslimat olmayacağını ve başka bir teslimat planının da öngörülmediğini söylediler. Düşünebiliyor musunuz? Son 18 ayda üstlendiğimiz borçları ödemek için gerçek bir şansımız olduğunda, bira fabrikası endüstrinin hayatta kalmasını sağlamak için yapması gerekeni yapmıyor.”
İşçi sorunu
Duruma ilişkin birkaç sorun var. Birincisi biranın içindeki karbondioksit (CO2) kıtlığı sorunu. İkinci sorun bir anda yüksek talep. Son ve en önemli sorun ise tedarik. Bütün bu alkolü taşımak için ağır vasıtalara ihtiyaç var ve onları sürmek için belli kriterleri karşılayan sürücüler olmak zorunda.
Ne var ki, bu insan gücü eksikliği pandemiden değil, Brexit’ten kaynaklanıyor. Brexit sonrası ülkede 90 bin şoför gereksiz hale geleceklerini düşünerek sektörü terk etti veya Avrupa’nın başka yerlerine giderek orada çalışmaya başladılar.
İskoçya’da bir gece kulübünün sahibi olan Donald MacLeod, yerel basına verdiği röportajda sektörün tedarik sorunlarıyla başa çıkamadığını doğruluyor.
İngiltere’nin 100 bin şoföre ihtiyacı var
İngiltere’nin şu an 100 bin kamyon şoförüne ihtiyaç duyuyor. Büyük bir İngiliz lojistik şirketi, hükümetten bu mesleği “İngiltere’nin kıtlık listesine” koymasını isteyen bir mektup yazdı. Bu, Avrupa Birliği’nden sürücülerin işe alınmasını kolaylaştıracak.
Tavuk sektörünü de vurdu
Brexit nedeniyle ülkede kıtlığı çekilen bir başka şey de tavuk oldu. İngiltere’de en çok tüketilen hayvan olan tavuk konusunda da sıkıntı yaşamaya başladı.
Olay, 12 Ağustos’ta kızarmış tavuklarıyla ünlü Amerikan fast-food zinciri KFC’nin bazı yemeklerin eksik olabileceğini açıklamasıyla başladı. “Son haftalarda aksama oldu” şeklinde sosyal medya hesabından açıklama yapan zincir sorunun ne olduğunu belirtmezken 17 Ağustos salı günü mbu kez kızarmış tavuğu ile ünlü bir başka Güney Afrika zinciri olan Nando’s da toplam dört yüzü aşkın restoranın yaklaşık 50’sini kapatmak zorunda kaldığını duyurdu.
Nando’s bu kadar çok sayıda şubeyi kapatma nedenini de ülkenin her yerinde artık kendisine kümes hayvanları tedarik edilmemesi olarak açıkladı. Bunun da aynı şekilde tavuk olmamasıyla değil, tedarik zincirindeki aksamayla ilgili olduğu öğrenildi. Bu konuda özellikle “insan gücü sıkıntısı ve Covid’in neden olduğu izolasyondan” bahsediliyor.
Covid nedeniyle ülkelerine dönmüş olan Doğu Avrupalılar geri gelemiyor
Covid’in neden olduğu sıkıntılar mevcutken Brexit meseleleri daha da karmaşık hale getirmiş durumda. Doğu Avrupa ülkelerinden gelmiş olan birçok kişi gıda fabrikalarında çalışıyor.
Salgının başlangıcında, iş yerleri kapatıldığı için birçoğu ülkesine dönmek zorunda kaldı. Tahminler değişiyor ancak bu şekilde 500 bin ila 1,3 milyon arasında çalışanın İngiltere’yi terk ettiği düşünülüyor. Kaçının geri dönebildiği ise bilinmiyor.
Sektörüdeki pozisyonların yüzde 16’sı boşta
Birleşik Krallık 1 Ocak’ta Avrupa Birliği’nden ayrıldığından artık bir Avrupalıların da çalışma iznine ihtiyacı var. Britanya Tavuk Birliği’nin verilerine göre sektördeki işlerin yüzde 16’sı şu an hala doldurulmamış durumda çünkü getirilen yeni göçmenlik sistemi kapsamında çalışma vizesine hak kazanamayacak kadar düşük maaş veriliyor.
Verilen maaşlar her ne kadar doğu ülkelerine kıyasla yüksek olsa da İngiltere’de gerekli standartları karşılamadığı düşünülüyor.
