Mülteci sorununa dikkat çekmeyi amaçlayan “Yürüyüş” adlı sanat eylemi kapsamında Gaziantep’ten yola çıkacak 3,5 metre boyundaki dev kukla “Küçük Emel”, 8 bin kilometrelik yolculuğun ardından Manchester’a ulaşacak.
Emel oldukça zorlu bir yolculuğa çıkıyor: Gaziantep’te başlayıp İngiltere’nin Manchester kentine kadar uzanacak yaklaşık 8 bin kilometrelik bu yürüyüşün 12 hafta sürmesi bekleniyor. Dokuz yaşındaki Suriyeli kız, yiyecek bir şeyler bulmak için yola çıkan ancak geri dönmeyen annesini arıyor.
Ancak bu çetin yolculuğun kahramanı, her açıdan özel bir kız: 3,5 metre boyunda dev bir kukla olan “Küçük Emel”, mülteci sorununa dikkat çekmeyi amaçlayan “The Walk (Yürüyüş)” adlı tiyatro projesinin ana karakteri. Yolculuğun, Almanya dahil toplam sekiz Avrupa ülkesini kapsaması planlanıyor. Projenin ana tasarımcısı ve organizatörü olan “Good Chance” (İyi Şanslar) adlı İngiliz tiyatro kolektifi, korona salgını sürecinde adeta unutulmaya yüz tutan milyonlarca mültecinin dramına dikkat çekmeyi amaçlıyor.
Benzersiz bir sanat eylemi
Tiyatro grubunun sanat yönetmeni Amir Nizar Zuabi, amaçlarını şöyle özetliyor: “Tüm dünyanın başka konulara odaklandığı bu dönemde mülteci krizini tekrar gündeme getirmek çok önemli. Amacımız, sadece kötü koşulları anlatmak değil, aynı zamanda mültecilerin sahip olduğu potansiyeli de vurgulamak.”
İngiliz tiyatro kolektifi, web sitesinde söz konusu sanat eylemini “Şimdiye kadar yapılmış en yenilikçi ve maceracı kamusal sanat eserlerinden biri” olarak tanımlıyor. Projeyi farklı kılan en önemli unsurlardan biri de kukla oynatıcıları arasında eski mültecilerin de yer alıyor olması.
Emel’in yolu Almanya’dan da geçecek
Emel’in konakladığı her yerde, yerel sanatçılar ve kültür emekçilerinden oluşan bir grup kendisine eşlik edecek. İzmir, Roma, Marsilya, Cenevre ve Strasbourg üzerinden Almanya’ya ulaşacak olan dev kukla, 1-3 Ekim tarihleri arasında Stuttgart, Köln ve Recklinghausen şehirlerinde olacak. Daha sonra Anvers, Brüksel, Paris ve Londra üzerinden, yolculuğun sona ereceği Manchester’a gidecek. Projeye, yürüyüş güzergâhında bulunan Türkiye, Yunanistan, İtalya, Fransa, İsviçre, Almanya, Belçika ve İngiltere’den yaklaşık 250 organizasyon ve yüzlerce sanatçı katkıda bulunuyor
10 gün boyunca Türkiye’de
Küçük Emel’in Gaziantep’te başlayacak yolculuğunun Türkiye rotası da belli oldu: Adana, Tarsus, Mersin, Bozkır (Konya), Antalya, Pamukkale, Denizli, Selçuk, Urla ve İzmir’i kapsayan Türkiye güzergâhı, 8 Ağustos’ta Çeşme’de son buluyor.
“Yürüyüş” projesinin Türkiye koordinasyonunu İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) üstleniyor. Projenin Türkiye yapımcısı olan kültür yöneticisi Recep Tuna, “Göçmen aileler yeni kültürlere alışmaya çalışırken aslında farklı kültürler arasında köprü kurarlar, farklılıklarıyla toplumsal hayata zenginlik katarlar. Göçmenler işin doğası gereği birer kültür elçileridir. Elbette zorunlu nedenlerle göç eden ailelerin yaşamsal ihtiyaçları vardır ancak çocuklarının eğitimden, kültür ve sanat yaşamından uzak kalmaması gerekir. Çok sayıda kültür kurumu ve sanatçı topluluğunun katılımıyla, gezici bir festival olarak tasarladığımız bu eşsiz proje, yeni bir uluslararası iletişim ağının kurulmasına da öncülük ediyor” şeklinde konuştu.
Projeye destek veren uluslararası elçiler arasında yer alan oyuncu Bergüzar Korel, tanıtım toplantısında yaptığı konuşmada, “Bizim için hem çok heyecan verici hem çok duygusal hem de çok sorumluluk yüklü bir yolculuk. Bizler ebeveyn olarak çocuklarımızın üzerine titrerken dünyada milyonlarca mülteci çocuk insan dışı şartlarda kaderlerine terk edilmiş vaziyetteler. Mültecilerin seslerini duyurmak ve onlara daha iyi koşullarda bir yaşam verebilmek hepimizin görevi. Din, dil, ırk hiçbir şekilde fark etmemeli” dedi.
Bir diğer destekçi olan oyuncu Halit Ergenç ise “Bu projenin merkezi bir umut. Çocukların Amal ile tanışması, eğer sizin şehrinize, sizin köyünüze, sizin kasabanıza geliyorsa sizin gidip onu karşılamanız, ona destek vermeniz çok önemli. Gelin Emel’i hep birlikte karşılayalım. Ben de çok büyük bir heyecan duyuyorum onunla yürüyeceğim gün ile ilgili, benim için hayatımın çok önemli günlerinden biri olacak… Bu proje dahilinde başlatılmış bir fon da var, bir yardım toplanacak. Herkesi bu konuda hareket almaya ve bir şeyler yapmaya davet ediyorum,” sözleri ile projenin öneminin altını çizdi.
Dört kukla oynatıcısı gerekiyor
İngilizce adıyla “Little Amal”, Güney Afrikalı ünlü kukla imalatçısı “Handspring Puppet Company” tarafından üretildi. Hatta sırf bu sıra dışı projeye katkıda bulunmak için şirketin kurucuları Basil Jones ve Adrian Kohler, emekliliklerini geçici olarak askıya alıp dev kuklanın tasarım ve üretiminde aktif olarak çalıştılar. “The Walk” projesinin internet sitesine konuşan Adrian Kohler, “Mültecilerin hikayesi, günümüzün en önemli konusu” diyor ve ekliyor: “Tiyatroların (pandemi nedeniyle) kapılarını yeniden açmakta zorlandığı bir dönemde, böyle bir kamusal sanat eylemi insanları tekrar bir araya getirebilir.”
3,5 metrelik dev kuklayı hareket ettirebilmek için toplam dört kukla oynatıcısına birden ihtiyaç duyuluyor: İki kişi kolları ve bir kişi de beli oynatırken, bir kişi de ayaklıklar üzerinde yürüyerek Emel’in bacaklarını hareket ettiriyor. Aynı zamanda kuklanın yüzünü, başını ve gözlerini hareket ettirmeyi mümkün kılan “arp” adlı karmaşık bir enstrüman setini kontrol ediyor.
