Londra Borsası’nda işlem gören en yüksek piyasa değerine sahip 100 şirketteki (FTSE 100) üst düzey yöneticilerin 3 günlük maaşı, bir çalışanın ortalama yıllık maaşından fazla.
High Pay Centre adlı düşünce kuruluşunun son araştırmasına göre, bu haftanın ilk üç iş gününde, şirket yöneticileri ülkedeki yıllık ortalama maaş olan 31 bin 461 sterlinlik (43 bin dolar) kazancı elde ettiler bile.
Üst düzey yöneticilerin geliri geçen yıldan bu yana hemen hemen aynı kaldı, ancak ortalama maaş az da olsa yükseldi. Buna rağmen FTSE şirketlerinin yöneticilerinin yıllık ortalama gelire ulaşması için çalışmaları gereken süre sadece bir saat artarak, 33 saatten 34 saate çıktı.
Araştırmada, CEO düzeyindeki yöneticilerin günlük 12 saat çalıştığı veri alınıyor.
Araştırmalarını şirketlerin yıllık raporlarından ve hükümetten gelen verilerden yararlanarak hazırlayan High Pay Centre’ın direktörü Luke Hildyard, CEO’ların İngiltere‘de ortalama bir çalışandan 120 kat fazla maaş aldığını belirtiyor. Bu makas, 20 yıl içerisinde ciddi miktarda açıldı.
120 kat fark
Hildyard, “Analizlerimize göre, CEO’lar ile ortalama çalışan maaşı arasında bugün 120 kat olan fark, 2000’lerin başında 50 kattı. 1980’lerin başında ise 20 katlık bir fark vardı” diyor ve ekliyor:
“Ekonomide finans sektörünün büyüyen rolü, ucuz iş gücünün dışarıdan tedarik edilmesi ve sendika üyeliğindeki düşüş gibi nedenler, gelir eşitsizliğini artırdı ve tepedekilerle ortalama çalışan arasındaki makası on yıllar içerisinde daha da açtı.”
Düşünce kuruluşuna göre, söz konusu veriler İngiltere’de en büyük şirketlerin yönetilme biçimiyle ilgili de soru işaretleri yaratıyor:
“Eşitsizliğin yüksek düzeylere tırmanmasının sosyal uyum, suç oranları, kamu sağlığı ve refah düzeyi üzerindeki etkileri daha fazla tartışılmalı.”
Araştırmada ulaşılan son verilere göre FTSE 100 şirketlerinin patronları 2019 yılında ortalama 3.61 milyon sterlin kazandı. 2018’de bu tutar, 3.46 milyon sterlindi.
Yüksek maaşların gerekçesi ne?
Öte yandan benzeri araştırmalar, CEO’luk görevinin önemini ve söz konusu pozisyonların katkısının ne olduğunu görmezden gelmekle eleştiriliyor.
Adam Smith Enstitüsü’nün direktörü Daniel Pryor, “Küreselleşen dünyada iyi yöneticilik daha da önemli hale geldi ve üst düzeylerdeki küçük farklılıklar şirketin tabanı üzerinde devasa etkiler yaratabiliyor” diyor ve şirket liderlerine verilen yüksek maaşların bir gerekçesi olduğunu savunuyor:
“Geçtiğimiz 60 yılda beklenmeyen CEO ölümleri şirketlerin borsa bedellerini, kazançlarını, yatırım ve satış hedeflerini ciddi şekilde etkiledi. Şirketlerin, tepe pozisyonlardaki en iyi yetenekleri için kesenin ağzını açmaları bu yüzden anlaşılır bir durum.”
İngiltere’de 250’den fazla çalışanı olan şirketler geçen yıldan itibaren üst düzey yöneticiler ile ortalama çalışanların maaş oranlarını ve aradaki farkın gerekçelerini kamuya açıklamak zorunda.
High Pay Centre’a göre CEO’lar diğer çalışanlara kıyasla olağandışı maaşlar alıyorlar ve İngiltere maaş adaletsizliğinin en yüksek olduğu Avrupa ülkelerinden biri.
Hükümet geçtiğimiz yıl yöneticiler ile çalışanlar arasındaki maaş farkının “endişe verici” olduğu yorumunu yaptı ancak yürürlüğe giren “kamuya açıklama” yasası ile eşitsizliğe dikkat çekilebileceğini belirtti.
