AVRUPA hukukunun temel esaslarından biri olan hareket özgürlüğü, uzun bir süredir Avrupa Birliği’nin (AB) bir üyesi olan İngiltere’nin hukuk sistemi içerisinde yer aldı. Ancak, İngiltere’nin 31 Ocak 2020 tarihinde AB’den ayrılmasıyla birlikte, İngiliz hükümeti yeni bir göçmenlik hukuku politikası uygulamaya karar verdi. Yeni sistem, AB üyesi olan ve AB üyesi olmayan vatandaşlara eşit uygulanacak ve tüm göçmenlerin Birleşik Krallık’ta çalışma biçimini değiştirecektir.
İngiliz hükümeti, yeni göçmenlik hukukunun Avustralya ve Kanada’nın göçmenlik politikasına benzer, puanlamaya dayalı bir sistem olacağını duyurdu. Yeni sistem Ocak 2021 itibari ile AB veya AB dışı bütün başvuran vatandaşlara eşit uygulanacaktır. İngiliz hükümeti, yeni sistem ile birlikte, önceliğin yüksek vasıflı ve en yetenekli adaylara verileceğini açıkladı.
MAAŞ VE YETENEK ALT SINIRI
İngiliz hükümeti, Göç Danışma Komitesi (the MAC) tarafından verilen önerileri kabul ettiğini açıkladı. Bu öneriler Komite’nin (the MAC) 28 Ocak’ta yayınladığı maaş alt limitleri ve puana dayalı sistem ile ilgili raporunda yer almıştır (2020). Komite’nin (MAC) önerileri doğrultusunda, İngiltere maaş alt sınırını 30bin pound’dan 25bin pound’a indirdi. Fakat, göçmenlerin yine de meslekleri için belirlenmiş olan belirli maaş ve genel maaş sınırından daha fazla ödenmeleri gerekmektedir. Puanlamaya dayalı göç sistemi, başvuranların belirli bir alandan gelen iş teklifi ya da belirli bir alanda sahip oldukları vasıflar gibi bazı karakteristik özellikleri düşük maaş ile takas etmelerine olanak vermektedir. İngiliz hükümeti ek olarak, Komite’nin (MAC) tavsiyesi ışığında, bölgesel bir maaş eşiğinin olmayacağını, İngiltere genelinde tek bir maaş eşiğinin olacağını belirtmiştir.
İngiliz hükümeti Komite’nin (MAC) önerisini yürürlüğe koyarak, yetenek eşiğini RQF6’dan RQF3’e indirmiştir. İngiliz hükümeti, vasıflı işçi yolunu kullanarak ülkeye gelmeye çalışan kişi sayısı sınırlamasının askıya alacağını ve yerleşik işgücü piyasası testinin (RLMT) yürürlükten kaldıracağını açıklamıştır. Hükümet yeni göç sistemini sürecinin nereden geldiğine bakılmaksızın, AB veya AB dışı her başvuru sahibine eşit olarak uygulanacağına dikkat çekmiştir. Bu yeni göç politikasının ardındaki mantık, İngiliz hükümeti tarafından geniş bir vasıflı işçi havuzunun daha basit ve hızlı hale getirilmesinin sağlanmasına dayandırılmıştır.
VASIFLI İŞÇİLER
Puanlamaya dayalı göç sistemi, vasıflı işçilerin İngiltere’ye gelip çalışmasına olanak sağlayan, işverenlerin yönlendirdiği bir sistemdir. AB veya AB dışı bütün başvuru sahipleri, onaylı bir sponsordan iş teklifi aldıklarını, iş teklifinin gerekli yetenek seviyesinde (RQF) olduğunu ve İngilizce konuşabildiklerini göstermek zorundadır. Eğer başvuru sahibi asgari maaş eşiğinden fazla kazanıyorsa, başvurmaya hak kazanacaktır. Bu hak için, başvuru sahibi aldığı iş teklifinin belirli bir mesleki alanda olduğunu ve bu mesleki alanda yeterli iş gücü olmadığını ya da teklif aldığı iş ile ilgili doktora diploması olduğunu göstermek zorundadır. Yeni göç sistemi çerçevesinde, herhangi bir başvuru sahibinin başvurusunun kabul edilebilmesi için toplam 70 puan gerekmektedir.
YÜKSEK VASIFLI İŞÇİLER
1 Ocak 2021 tarihinden itibaren İngiltere AB dışından gelen vatandaşlara uyguladığı mevcut ‘Global Yetenek’ Vizesini, aynı koşullarda AB vatandaşlarına da uygulayacaktır. Göç Danışma Komitesi’nin (MAC) verdiği öneriler ışığında, sponsora gerek duymadan göç başvurusu yapılabilecek ek bir rota oluşturulacaktır. Bu rotanın işveren yönlendirmesinde olan sistemle paralel olarak çalışması planlanmıştır.
DÜŞÜK VASIFLI İŞÇİLER
İngiltere hükümetinin yeni göç politikası ile ilgili manifestosu ülkeye gelen toplam göçmen sayısını azaltmaya yöneliktir. İngiliz hükümeti işçilerin hareket özgürlüğünün sonlanacağını ve yerine düşük vasıflı işçiler için yeni bir uygulama getirilmeyeceğini açıklamıştır. Hükümet İngiltere’deki işletmelerden düşük vasıflı işgücüne dayanan çalışma tarzını bırakıp, teknoloji ve otomasyona yatırım yaparak yeni göç sistemine uyum sağlamasını beklendiğini belirtmiştir.
AB vatandaşları için AB Uzlaşım Programı (EUSS) etkin bir şekilde faaliyetini sürdürmeye devam edecektir. Yapılan araştırmalara göre Ocak 2020 sonunda toplam 3,2 milyondan fazla başvuru sahibinin bu yerleşim programına başvurduğu gözlemlenmiştir. İngiliz hükümeti, İngiltere’de bulunan AB vatandaşlarının, AB Yerleşim Programı (EUSS) kapsamında limitsiz çalışma hakkına sahip olduğunu ve bu yüzden işgücü piyasasının taleplerini karşılayacağına inandıklarını belirtmiştir.
ÖĞRENCİLER VE UZMANLIK GEREKTİREN İŞ ALANLARI
İngiltere’ye okuma amacıyla gelen öğrenciler de puanlamaya dayalı yeni göç sistemi içerisinde değerlendirilecektir. İstenen seviyedeki puana ulaşılabilmesi için öğrencilerden yeterli seviyede İngilizce konuşabildiklerini, onaylanmış bir eğitim enstitüsü tarafından teklif aldıklarını ve İngiltere’de kaldıkları sürece finansal olarak yaşamlarını sürdürebileceklerinin kanıtını vermeleri beklenmektedir. Ocak 2021 tarihinden itibaren, mevcut Tier 5 Vize kuralları, uzmanlık gerektiren meslekler için başvuran AB ve AB dışı bütün vatandaşlara aynı koşullarda uygulanmaya başlandı.
DİĞER GÖÇMENLİK BAŞVURU YOLLARI
Aile üyelerinin bir araya getirilmesi, iltica ve sınır geçiş kontrolleri için kullanılan hukuk kuralları puanlamaya dayalı göç sisteminin dışında tutulacaktır. Ancak, bu kuralların İngiltere’nin genel göç hukukunun dönüşümüne tamamlayıcı bir şekilde kanunda yer alacağı açıklanmıştır. İngiltere hükümeti yürürlükte bulunan mevcut ‘cömert’ ziyaretçi hükümlerinin daha basit kurallar ve rehberlik ile devam edeceğini bildirmiştir. İngiltere’nin AB vatandaşlarına vize almaya gerek kalmadan altı ay süresince ziyaretçi olarak gelebilmesine izin vermesi beklenmektedir. Ancak konu ile ilgili hükümetten gelen kesin bir açıklama yoktur. İngiliz hükümeti aynı zamanda, Kıbrıs’ında üyesi olduğu İngiliz Milletler Topluluğu (Commonwealth Countries) çerçevesinde olan seyahat kurallarına bir değişiklik getirilmeyeceğini eklemiştir.
RQF NEDİR?
İngiltere’nin Düzenlenmiş Yeterlilik Sistemi (RQF), İngiltere’deki yetenek kategorilerini, boyutlarına ve zorluk derecelerine göre sınıflandıran bir sistemdir. RQF İngiltere’nin Yetenek ve Kredi Sistemi’nin (QCF) Ekim 2015 tarihinde yerini almıştır. Ancak birçok kural ve işleyiş küçük eklemeler ile birlikte aynı bırakılmıştır.
RQF sistemi çerçevesinde kategorilerin boyutları en küçük ödül olan sertifikadan, en büyük ödül olan diplomaya doğru yol almaktadır. RQF sistemindeki bütün birim ve kategorilere bir kredi notu verilmiştir. Bir kredi yaklaşık on eğitim saatine eş değerdir. RQF sisteminin seviyeleri, boyutlarında olduğu gibi en düşük giriş seviyesinden, zorluk derecesi en yüksek olan Doktora (Seviye 8) seviyesine kadar çıkmaktadır. Puanlamaya dayalı yeni göç sistemi çerçevesinde yapılan yetenek eşiğinin RQF6 dan RQF3 e indirilmesi, minimum RQF seviyesinin Lisans derecesinden A Levels derecesine indirildiği anlamına gelmektedir.
VİZE ÜCRETLERİ
İngiltere vize ücretleri, başvuru kategorinize ve vize süresine göre şekillenmektedir. İlk etapta durumunuza uygun gereken evrakları hazırlamanız ve tarafımıza ulaştırmanız gereklidir. Süre ve duruma göre ücretler 100 ve 3 bin arasında kader değişiyor.
AVRUPA BİRLİĞİ UZLAŞMA PLANI / EUROPEAN SETTLEMENT SCHEME (EUSS)
Avrupa Birliği Uzlaşım Planı (EUSS), İngiltere İçişleri Bakanlığı tarafından 2019 yılında Avrupa Birliği’nden ayrılmadan önce İngiltere’de ikamet eden AB vatandaşlarının kaydını işlemek üzere başlatılan bir programdır.
Tüm AB, AEA ve aileleri, 30 Haziran 2021’den sonra İngiltere’de yaşamaya devam etmek için EUSS’e başvurma hakkında sahiptirler. Başvuru sahibinin başvurusu kabul edilirse, başvuru sahibi yerleşik veya yeni yerleşmiş statüsünü alır. Bu statü, başvuru sahibinin başvurduğu tarihte İngiltere’de ne kadar süre yaşadığına bağlı olacaktır. Yerleşik statüsüne sahip olan adaylar, istedikleri sürece İngiltere’de kalabilirler ve uygun olduğu takdirde İngiliz vatandaşlığına başvurabilirler. Başvurduklarında 5 yıl İngiltere’de ikamet etmeyen başvuru sahipleri, genellikle yeni yerleşmiş statüsüne sahip olacaktır. EUSS başvuruları 30 Haziran 2021 tarihine kadar açık olacaktır ve başvuru için bir ücret gerekmemektedir.
SERBEST DOLAŞIM NE OLACAK?
Geçiş sürecinden sonra İngiltere iş için serbest dolaşım hakkını sonlandıracak. Göçün nasıl kontrol edileceği ve yönlendirileceği henüz tam net değil. İngiltere’ye 3 ay turist olarak seyahat etmek isteyenler için vize şartı yok. Ama İngiltere’de çalışmak isteyen AB vatandaşları çalışma ve oturma izni almak zorunda.
ÖĞRENCİLER
Öğrenciler için başlangıçta bir değişiklik yok. İngiltere, yabancı öğrencilerin ülkesine gelmesine önem veriyor. Ancak geçiş sürecinin sona ermesiyle Eylül 2021 tarihinden itibaren öğrenci harçları yükselmesi bekleniyor. AB öğrenciler için üniversite ücretlerinde uygulanacak indirimler kaldırılıyor ve student finance adı altında verilen eğitim kredisi de durduruluyor.
BİRLEŞİK KRALLIK KIBRIS YÜKSEK KOMİSYONU
Birleşik Krallık’ın 31 Ocak 2020 tarihinde AB’den ayrılmasıyla birlikte, İngiliz hükümeti yeni bir göçmenlik hukuku politikası uygulamaya karar verdi. Birleşik Krallık Kıbrıs Yüksek Komisyonu, Birleşik Krallık’ta yaşayan veya çalışan tüm Kıbrıslılara çağrıda bulundu. Birleşik Krallık Kıbrıs Yüksek Komisyonu, İngiltere’de yaşayan Kıbrıslı vatandaşlara çağrıda bulunarak, 30 Haziran 2021 yılına kadar oturma izni için başvuru yapılması gerektiğini vurguladı.
