Uzun yıllar Amerika Birleşik Devletleri’nde bulunan bir örnek üzerinde yapılan jeokimyasal testler, Wiltshire kentinde bulunan UNESCO Dünya Mirası Listesi’ndeki Stonehenge anıtının gizemini aydınlattı.
Kayıp bir parçanın 60 yıl sonra İngiltere’ye iade edilmesinin ardından başlatılan araştırma, anıtı oluşturan ve sarsen olarak anılan tek parça dev 52 taşın, 2 tanesi hariç, yaklaşık 25 kilometre uzaklıktaki West Wood adlı alandan taşındığını ortaya koydu.
Science Advances dergisinde yayınlanan çalışmayı yöneten Brighton Üniversitesi jeomorfologu David Nash sonuçları, “Sarsen taşları Stonehenge’de ikonik dış daireyi ve merkezi trilitonu (yatay taşı destekleyen iki dikey taş) at nalı oluşturur. Taşların büyüklüğü göz önüne alındığında, ya sürüklenmeli ya da silindirler üzerinde Stonehenge’e taşınmış olmalılar. Kesin rotayı bilmiyoruz ama en azından şimdi bir başlangıç ve bitiş noktamız var.” sözleriyle değerlendirdi.
MÖ 3000 ila 2000 yılları arasında inşa edilen Stonehenge megalitlerinden alınan örnekler, bölgeye 25 kilometre uzaklığındaki Marlborough tepesinden toplanan kumtaşı örnekleriyle eşleşti.
Stonehenge megalitlerini oluşturan dev taşların en büyüğü 9,1 metre yüksekliğe, en ağırı ise 30 ton ağırlığa ulaşıyor.
Megalitlerin kökeni hakkında önemli bilgilere ulaşılmasını sağlayan örnek, 1950’lerin sonrasında bir koruma çalışması sırasında alınmıştı.
Çatlak bir megalitin yıkılmasını önlemek amacıyla metal çubuk yerleştirildiği çalışmada yer alan Robert Philips, kendisine hatıra olarak verilen örneği 1977’de ABD’ye götürdü. Philips, elindeki Stonehenge anıtı örneğini 2018 yılında Brighton Üniversitesi araştırma ekibine hibe etti