Sunucusunu, Başbakan Boris Johnson’ın danışmanının karantina kurallarını ihlal etmesini inceleyen haberin girişinde kullandığı ifadelerle tarafsızlık ilkesini ihlal etmekle eleştiren BBC, bazı izleyiciler, gazeteciler ve sendikaların tepkisine hedef oldu.
İngiltere’de koronavirüs salgınıyla mücadeleyi gölgeleyerek krize dönüşen olay Başbakan’ın en yakın danışmanlarından Dominic Cummings’in sokağa çıkma kısıtlamaları uygulanırken ve herkese ‘Evde kalın’ çağrıları yapılırken çocuğunun bakımı için Londra’daki evinden 400 km kuzeyde annesi, babası ve kız kardeşinin yasadığı Durham’a giderek kuralları ihlal etmekle suçlanmıştı.
Cummings’in bu hareketi, kurallara uymak için birçok konuda taviz vermek zorunda kaldıklarını söyleyen İngiltere kamuoyunda büyük tepki çekmiş, Cummings’e neden ayrıcalık yapıldığı sorgulanmıştı. Hükümet ise Cummings’in seyahatinin ‘gerekli olduğu’ dolayısıyla kural ihlali sayılmadığına hükmetti. Danışmanın istifa etmemesi, Johnson tarafından da görevden alınmaması infiale neden oldu.
BBC’nin önde gelen haber programlarından Newsnight’ın sunucusu Emily Maitlis, programın ilgili bölümünü bağlamına oturtmayı hedefleyen habere giriş konuşmasında tartışmaları ve toplumdaki havayı özetledi.
Bu girişte kullandığı bazı ifadeler ise BBC’nin ‘tarafsızlığı’ tartışmasına yol açtı, kendilerine ulaşan çok sayıda şikâyeti inceleyen BBC yönetimi, programın genelinin adil, makul ve titiz bir içeriğe sahip olduğunu, ama ‘şikâyete konu olan konuşmanın yayında incelenen konuların içerdiği sorular olduğunun daha belirgin şekilde ifade edilmesi gerektiğini’ duyurdu.
BBC bu gerekçeyle programın giriş bolumunum BBC’nin tarafsızlık ilkeleriyle uyumlu olmadığı sonucuna vardığını, çalışanlarına BBC’nin yayın ilkelerinin tarafsızlıkla ilgili bölümünün hatırlatıldığı açıklandı.
Maitlis konuşmasında, sosyal mesafe kurallarını hiçe saymakla suçlanan Başbakan Boris Johnson’ın danışmanı Dominic Cummings’in yaptıklarını İngiliz hükümetinin ‘görmezden gelmesinin ülke için şok edici olduğunu’ söylemişti.
Boris Johnson ve İngiliz hükümeti, sosyal mesafe önlemlerini ihlal etmekle suçlanan Cummings’e destek olmus, Birleşik Krallık’ta birçok yetkili kuralları ihlalden işlerinden olurken Cummings’e herhangi bir yaptırım uygulanmamıştı.
Ertesi günkü programın, Emiliy Maitlis yerine programın İngiltere editörü Katie Razzall tarafından sunulması ise sunucunun kızağa çekildiği iddialarını gündeme getirdi.
Ama Maitlis Twitter hesabından ertesi gün çalışmamayı kendisinin talep ettiğini söyledi. Razzall da “Maitlis kızağa çekilmiş olsaydı kesinlikle programı sunmayı reddederdim” dedi.
Emily Maitlis ne demişti?
Emily Maitlis bu konuyu işlediği BBC Two kanalındaki Newsnight programının girişinde ‘hükümetin Boris Johnson’ın danışmanının Londra’dan Durham’a seyahat ederek koronavirüs için getirilen sokağa çıkma kısıtlamalarını ihlal ettiğini görememesinin ülke için şok edici olduğunu’ söyledi.
Kamuoyunda hakim olan havanın ‘öfke, aşağılanma ve ıstırap’ olduğunu belirten Maitlis, Cummings’in, hükümetin koyduğu kurallara uymak için çaba gösteren halkın ‘aptal gibi hissetmesine neden olduğunu’ söyledi.
Maitlis’in programın Dominic Cummings’in ülkede karantina kurallarını ihlal etmesiyle ilgili tartışmaları inceleyen bölümünün açılışında söylediklerinin tam metni şöyle:
“Dominic Cummings kuralları ihlal etti. Ülke bunu görebiliyor. Hükümetin görememesi işe ülkeyi şoke etti.
Bakanlar ve Başbakan, Cummings’in kurallara uygun davrandığını söyledikçe skandalın yarattığı öfkenin büyümesi muhtemel.
“O her zaman kamuoyuna hakim olan havayı anlayan isim oldu. Hatırlarsanız kamuoyunun tavrıyla aykırı düşünenleri tembelce bir ifadeyle hep seçkinler olarak niteledi. Şimdi de kamuoyundaki havayı anlayabilmeli. Öfke, aşağılanma ve ıstırap. Hükümetin koyduğu kurallara uymakta zorlananlara kendilerini aptal gibi hissettirdi. Birçoklarına da artık kuralları ihlal edebileceklerini düşündürdü.
“Başbakan bunların hepsini biliyor. Ama bir kabine üyesinin istifasına, milletvekillerinin artan huzursuzluğuna, anketlerdeki erken uyarılara ve ülkede derinleşen endişelere rağmen Boris Johnson (ihlali) görmezden gelmeyi seçti.
“Bu gece, bu kör göz sadakatin bize Başbakanlık’ta işlerin nasıl yürüdüğü hakkında ne anlattığına bakacağız.”
“Programa bakanlarının katılmasını beklemiyorduk zaten (hükümet bir suredir Newsnight programını boykot ediyor) ama bu bizim soruları sormamıza engel olmayacak.
BBC ne dedi?
BBC de Çarşamba günü, programın girişi dahil içeriğinin gözden geçirildiğini söyledi ve şu açıklamayı yaptı:
“BBC haberlerinde en üst düzeyde tarafsızlık ilkesini gözeten yayıncılık yapmalıdır. Salı akşamı yayınlanan Newsnight programının giriş bölümü de dahil olmak üzere tamamını inceledik. Programın adil, makul ve titiz gazetecilik yaptığına inanmakla birlikte, giriş konuşmasının, programın devamındaki kanıtlarla beraber, yayın akışı içinde ele alacağımız soruların özeti olduğunu daha belirgin bir şekilde ifade edebileceğimiz sonucuna vardık. Bu haliyle, programın girişin tarafsızlık standartlarımıza uymadığı inancındayız. Çalışanlarımıza BBC yayın ilkelerini hatırlattık.”
BBC’ye nasıl tepkiler geldi?
BBC’nin Emily Maitlis’e uyarısı siyasetçiler, sendika ve gazeteciler tarafından eleştirildi.
İngiltere’nin gazeteci sendikalarından NUJ ise kararı eleştirip “Ulusal krizin yaşandığı bir dönemde açık sözlü, korkusuzca yapılan, hükümeti mercek altına alan ve hükümetten hesap soran gazeteciliğe her zamandan daha çok ihtiyaç var. Emily Maitlis bu kalitelerin temsilidir” dedi.
NUJ Genel Sekreteri Michelle Stainistreet, “Gazeteciler, kamu sağlığı krizinde güven ihlali riski taşıyan eylemlerde bulunan siyasetçilerden hesap sordukları için tebrik edilmeli. Kesinlikle kınanmamalılar” açıklaması yaptı.
Liberal Demokratların lideri milletvekili Ed Davey, Twitter hesabından “BBC’nin patronları gerçekten tarafsızlığı ve kamu yayıncılığını anlıyor mu? İktidardakiler apaçık yalan söylüyorsa tarafsızlık bunun hesabının sorulması anlamına gelir. @maitlis bakanların savunmaları için davet edildiklerini ama davetlerinin reddedildiğini açıkça söyledi” dedi.
İşçi Partisi milletvekili Diane Abbott da Twitter’dan ‘BBC’nin hükümete boyun eğdiğini’ söyledi ve “BBC patronları, @maitlis’in yalnızca doğruları söylediği için özür dileme ihtiyacı duyması hayret verici. Cummings karantina kurallarını İHLAL ETTİ” yazdı.
İskoçya Ulusal Partisi (SNP) Genel Başkan Yardımcısı Keith Brown da “Bu açıklama BBC patronlarının korkakça teslimidir” yorumunu yaptı. Newsnight’ın Cummings hakkındaki araştırmasının ‘bastırılmaması, övülmesi gerektiğini’ söyleyen Brown, “Gazetecilerin İngiliz hükümetinden hesap sormasını bastırmak ciddi bir kaygıdır” dedi.
