Karar ve çağrılara rağmen Chagos Adaları’ndaki İngiliz işgali sürüyor

Birleşmiş Milletler’in (BM) İngiltere’ye Chagos Adaları’ndan çekilmesi tanıdığı 6 aylık sürenin dolmasıyla, Afrika Birliği (AfB) bir açıklama yaptı. Sürenin dolduğu 22 Kasım tarihli açıklamada İngiltere’ye, Morityus’a ait olan Chagos Takımadaları’ndaki sömürgeci yönetimine son vermesi ve bölgeden çekilmesi çağrısı yapıldı.

Ancak BM’nin aldığı kararları adeta görmezden gelen İngiltere, Morityus’un egemenliğini ihlal ederek adalardaki işgalci konumunu devam ettiriyor.

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu, mayıs ayında ezici bir şekilde İngiltere’den, önemli bir askeri üssünün bulunduğu Chagos Adaları’nı 6 ay içinde Morityus’a bırakmasını istedi.

BM Genel Kurulu’nda İngiltere’nin Morityus’u terk etmesini isteyen tasarının oylamasında, İngiltere’yle birlikte sadece ABD, Avustralya, İsrail, Macaristan ve Maldivler ‘hayır’ oyu kullandı.

Fransa, Almanya gibi İngiltere’nin Avrupalı müttefiklerinin de aralarında bulunduğu 56 ülke çekimser oy kullanırken, 116 ülkenin onayıyla tasarı kabul edildi.

Tasarı, İngiltere’nin Chagos Adaları’nı 6 aylık süre zarfından terk etmesinin yanı sıra BM’nin ve bağlı kuruluşlarının, ‘Morityus’un adalar üzerine egemenliğini tanıma ve diğer tüm ülkelere yasa dışı sömürgeci idareyi tanımama ve desteklememe” çağrısını içeriyor.

Şubat ayında, Uluslararası Adalet Divanı da İngiltere’ye ”Adaları mümkün olduğunca çabuk terk etmeniz gerekiyor.” çağrısında bulundu.

BM ve AfB gibi uluslararası çatı kuruluşların yanı sıra, Eylül ayında Morityus’u ziyaret eden Papa Francis de, İngiltere’ye aç gözlülük imasında bulunarak çağrıda bulundu.

Papa, ”İnsanlık için doğru olan her şey, cebimiz için doğru olmayabilir. Ancak uluslararası kurumlara uyulmalı.” diyerek İngiltere’yi BM kararlarına uymaya davet etti.

1598’de Hollanda, 1715’te Fransa hakimiyetine giren Morityus Cumhuriyeti, 1814’teki Paris Anlaşması ile İngiltere sömürgesi haline geldi.

İngilizler 1814 yılından beri sömürdüğü Morityus’a BM’nin baskısı üzerine 1968’te bağımsızlığını verirken, bu tarihten 3 yıl önce Chagos Adaları’nı ülkeden ayırarak adalardaki hakimiyetini sürdürdü.

İngiltere’nin Hint Okyanusu takımadalarını, 1965’ten bu yana Morityus’tan ayırma girişimi bölgedeki on yıllardır süren anlaşmazlığın merkezinde yer alırken, İngiltere ABD ile adaların en büyüğü olan Diego Garcia’da kurulacak askeri üs için tüm halkı topraklarından etti.

Morityus adaların bağımsızlığını almak için müzakereler yürütürken, İngiltere hükümeti adaların kontrolünü aldıktan sonra tüm yerel nüfusu adalardan tahliye etti. Daha sonra en büyük adalardan biri olan Diego Garcia’da ABD’nin askeri üs açmasına izin verdi.

ABD, Afganistan ve Irak’taki bombalama misyonları için Diego Garcia’daki üssünü kullandı. Ayrıca iddiaya göre CIA, terör zanlılarını sorgulamak için bu adadaki bazı kompleksleri kullandı.

Adadaki halkın tahliye edilmesini ‘insanlık suçu’ olarak niteleyen Morityus Başbakanı Pravind Kumar Jugnauth, adanın yeniden Morityus’a bırakılması halinde askeri üssün uluslararası hukuka uygun olarak faaliyet göstermesine izin vereceklerini belirtti. Ancak bu seçenek de İngiltere için yeterli olmadı.

Öte yandan İngiltere’de yapılacak erken seçim öncesi Başbakan Boris Johnson’un rakibi ve ana muhalefetteki İşçi Partisi lideri Jeremy Corbyn, seçilmesi halinde ‘tarihin yanlışları’ olarak nitelediği işgali sona erdireceğini, ve adaları Morityus’a bırakacağı vaadinde bulundu.