Boris Johnson’ın tatrışılan Başbakanlık kararı

İngiltere’de iktidardaki Muhafazakar Parti’nin yeni lideri Boris Johnson’ı, partinin yaklaşık 160 bin üyesi seçti.

Boris Johnson bugün İngiltere’nin yeni başbakanı olacak.

Peki İngiltere’de yaklaşık 47 milyon seçmenin sadece yüzde 0,34’ü başbakanı nasıl belirleyebiliyor?

Bu sorunun yanıtı, İngiltere’nin sıra dışı siyasi sisteminde yatıyor.

Bu sistem yeni başbakanı, yalnızca Muhafazakar Parti’ye yılda 25 sterlin (yaklaşık 178 Türk Lirası) ödeyerek üye olan kişilerin seçmesini mümkün kıldı.

Neden sadece yaklaşık 160 bin kişi?

Theresa May’in başbakanlık ve Muhafazakar Parti liderliğinden istifa etmesi, İngiltere’de genel seçime yol açmadı çünkü parti hâlâ iktidardaydı.

Bir sonraki adım Muhafazakar Parti üyelerinin yeni liderlerini belirleme süreci oldu.

Mart 2018’de Muhafazakar Parti’nin 124 bin üyesi vardı. Ama son bir yılda partinin üye sayısı 160 bine yaklaştı.

Seçim sürecinin başında Muhafazakar Parti milletvekillerinin oylarıyla aday sayısı ikiye indirildi: Eski dışişleri bakanı Boris Johnson ve Dışişleri Bakanı Jeremy Hunt.

O noktadan sonra Muhafazakar Parti’nin tüm üyeleri posta yoluyla gönderdikleri oylar aracılığıyla kazananı belirledi.

Fakat üyeler, İngiltere’deki seçmenlerin yalnızca yüzde 0,34’ünü oluşturuyor.

Bir başbakanı böyle belirlemenin ne kadar adil olduğuna dair tartışmalar geçmişte de olmuştu fakat bu yöntem İngiltere’de sıklıkla kullanılıyor.

Son 50 yılda İngiltere’yi yöneten sekiz liderin yarısı genel seçimle değil partisi tarafından göreve getirildi.

Bunun nedeni ABD’deki başkanlık sisteminin aksine, İngiltere’de başbakanların partileriyle ters düşmeleri durumunda görevden alınabilmeleri.

İktidar partisinin liderini değiştirmeye karar vermesi halinde, seçilen kişi partisinin Avam Kamarası’nda çoğunluğun desteğine sahip olması ya da bir azınlık hükümeti kurabilmesi durumunda genel seçime gitmeden başbakan olarak görev yapabiliyor.

Demografi

Yıllık olağan konferansa katılan bu Muhafazakar Parti üyeleri gibi, parti üyelerinin çoğu İngiltere genelinden daha yaşlı ve daha az çeşitliliğe sahip

Fakat İngiltere’de parti üyelerinin yapısı, ülke genelindeki nüfus yapısından farklı.

Muhafazakar Parti üyelerinin yüzde 97’si beyaz.

Londra’daki Queen Mary Üniversitesi’nden Profesör Tim Bale, “İngiltere nüfusunun yüzde 10’undan fazlasını oluşturan etnik azınlıklar Muhafazakar Parti’de daha az temsil ediliyor” diyor.

Prof. Bale, parti üyelerinin ülke genelinden daha yaşlı olduğunu, ortalama yaşın yüzde 57 olduğunu söylüyor.

Bu nedenle İngiltere’nin yeni başbakanı seçilirken gençler, sosyoekonomik açıdan avantajlı durumda olmayanlar ve azınlıklar daha az söz sahibi oldu.