Birleşik Krallığın Avrupa Birliği üyeliğinden çıkması anlamına gelen Brexit, İngiliz hükümeti tarafından durdurulmazsa 100 gün sonra 29 Mart 2019 tarihinde gerçekleşecek.
Gelinen noktada bu çıkışın nasıl olacağı İngiliz siyasetini kilitlemiş durumda. Başbakan Theresa May Brüksel’de AB liderleri ile üzerinde uzlaştığı anlaşmanın parlamentoda kabul edilmesi için bastırıyor ancak kendi partisi içerisindeki muhalifler nedeniyle anlaşmayı geçirebilecek çoğunluğa sahip değil.
Bu nedenle oylamayı Ocak ayının üçüncü haftasına erteleyen May, zaman kazanmaya çalışmakla suçlanıyor. Yılbaşından sonra Brexit takviminde yeterli süre kalmayacağı için ‘anlaşmasız ayrılık’ baskısının tüm muhalifleri anlaşmaya ‘evet’ demek zorunda bırakacağı hesaplanıyor ancak sonucun anlaşmasız bir ayrılık olması olasılığı da oldukça yükseldi.
KABUS SENARYOSU
‘Anlaşmasız Brexit’ senaryosu tüm tarafları endişelendiriyor ve hem Londra hem Brüksel bu senaryoya göre önlemler almaya başladı. Özellikle İngiltere’yi olumsuz etkileyecek olan anlaşmasız Brexit ülkede kabus senaryosu olarak görülüyor. Bu senaryoda kısa süre içerisinde gıda ve ilaç krizine girebilecek ülkede on binlerde şirket de oluşacak ekonomik şoktan kötü etkilenecek.
Anlaşma olmadan AB’den çıkılması halinde İngiltere herhangi bir üçüncü ülke haline gelecek ve bu durum Avrupa ile olan siyasi, ticari, güvenlik tüm ilişkileri derinden etkileyecek. Turistik seyahatlerden çalışma ve oturum izinlerine, tüketici haklarından üretim ve ürün standartlarına her alanda büyük belirsizlikler bulunuyor.
MAY HÜKÜMETİNDEN İŞ DÜNYASINA: ÇARPMA POZİSYONU ALIN
İngiliz iş dünyası bir süredir durumun netliğe kavuşturulmasını talep ediyor ancak May hükümeti son gelişmelerin ardından 145 bin şirkete yazı göndererek anlaşmasız Brexit için gerekli hazırlıkları yapmaları gerektiğini duyurdu.
AB’nin tek pazar ve gümrük birliği kuralları nedeniyle İngiltere’nin Brexit sonrası üye ülkeler ile ayrı ayrı serbest ticaret anlaşmaları da yapamayacak olması İngiliz iş dünyasını iyiden iyiye panikletmiş durumda. İngiltere’nin merkez bankası olan Bank of England Başkanı Mark Carney, anlaşmasız bir ayrılığın etkilerinin 1970’lerin petrol krizi ile benzer boyutta olacağını ifade etti.
Anlaşmasız ayrılık için İngiliz şirketlerin almak zorunda kaldığı önlemlerin faturası ülke ekonomisini bir süredir vuruyor. Son iki yılda ekonomisi yüzde 2 daralma yaşayan İngiltere’nin anlaşmasız ayrılık senaryosu olasılığının artması ile önümüzdeki günlerde daha da ciddi ekonomik çalkantılar yaşayacağı düşünülüyor.
Ülkede başta ilaç olmak üzere stokçuluk ve karaborsa başlayabileceği öngörülüyor. İngiliz hükümeti şimdiden anlaşmasız Brexit olması durumunda güvenliği ve düzeni sağlaması için binlerce askerden oluşan bir gücü ülke genelinde kullanmaya karar verdi.
İNGİLTERE AB İLE NASIL TİCARET YAPACAK VE DİĞER ALANLARDA NASIL İLİŞKİ KURACAK?
Anlaşmasız bir ayrılık durumunda İngiltere AB ile Dünya Ticaret Örgütü kuralları çerçevesinde ticaretini sürdürecek.
Brüksel’de hazırlanan anlaşmasız ayrılık senaryosu önlemleri çerçevesinde birliğin hava trafiği, finans borsaları ve İngiliz vatandaşlarının oturum izinleri gibi asgari ve acil konularda İngiltere ile işbirliğini sürdüreceği belirtiliyor. Ancak örneğin İngiliz vatandaşlarının hakları Brüksel’in üye ülkelere yaptığı bir çağrı sadece. Üyeleri bu çağrıya uymak zorunda kılacak yasal bir zemin bulunmuyor.
Bunun yanı sıra ulaşım, gümrük, sınır kontrolü, vergi ve çevre konularında Brüksel’in işbirliğe devam etme çağrılarının tümü Avrupa Parlamentosu ve 27 ülkenin parlamentolarının onaylarını almak zorunda.
Bir takım alanlarda asgari işbirliği var olan haliyle devam edecek olsa bile örneğin ticaretin ana damarları olan gemi ve tır taşımacılığı büyük darbe alacak. Tek pazar dışında kalacak olan İngiltere’nin tüm ürünleri standartlar açısından tek tek kontrol edilecek ve bu da uzun kuyruklara ve gecikmelere neden olacak.
Maliyetleri arttıracak olan zaman kaybının yanı sıra bazı uluslararası şirketler lojistik nedenlerle firmalarını başka ülkelere taşıyacak bu da beraberinde iş ve gelir kaybı yaratacak. Özellikle taze gıda ve canlı hayvan ticaretinde ciddi sıkıntıların doğacağı öngörülüyor.
Daha basit bir örnek vermek gerekirse evcil hayvanlar ile seyahat etmek isteyen İngilizler için bile hayat zorlaşacak çünkü AB’ye girebilmek için verilmiş olan evcil hayvan kimlikleri geçersiz hale gelecek.
