Page 20 - Londra Gazete Sayı 1109

20 BİLİM LondraGazete.com Londra Gazete, 09 Haziran 2022 Perşembe

Bilim insanları “acı hissedebilen”

yapay cilt geliştiriyor

BİLİM insanları, İskoçya'da Glasgow Üniversitesi’nden Robotlara dokunma hissine
oluşturulan yeni bir yapay deri Fengyuan Liu, “Gelecekte, bu benzer bir şey sağlamak, uz-
türünün bir gün robotlara "in- araştırma robotların dünyayı manlar tarafından onları daha
san seviyesine yakın" dokun- keşfetme ve dünyayla yeni yol- kullanışlı hale getirmenin
ma hassasiyeti sağlayabilece- larla etkileşim kurmasını sağ- anahtarı olarak görülüyor.
ğini söyledi. layan daha gelişmiş bir elekt-
İskoçya’daki Glasgow Üni- ronik cildin temeli olabilir. ROBOT YAPMAK İÇİN
versitesi’nde geliştirilen elekt- Ya da insan seviyesine yakın GÜÇLÜ BİR HAMLE
ronik cilt, insan sinir sistemin- dokunma hassasiyetine sahip Dokunsal geri bildirim, in-
den ilham alıyor. protez uzuvlar inşa etmek için sanların farklı boyut ve doku-
Times’ın haberine göre, araş- de önemli bir çalışma niteliği daki nesneleri tutarken tutuş-
tırmada yer alan isimlerden taşıyor” dedi. larını ayarlamalarına olanak
tanır. Bilim dünyası şaşkın: Fareler
Benzer yeteneğe sahip bir gençleşti, sıra insanlarda
robot asistanı, örneğin ağır
bir cam şişeden sıvı dökmek-
ten narin bir yumuşak meyve BİLİM dünyasında Benjamin lanmayı geciktirmek ve tersine
parçasını almaya kadar günlük Button etkisi... Bilim insanları çevirmek olacağına inanıyorum.”
görevler arasında hızla geçiş farelerde yaşlanmayı tersine çe- Sinclair’in laboratuvarından
yapabilir. Uzmanlar, endüstri- viriyor. Şimdi aynı işlemi insan- görüntülerde iki fare yan yana
de tehlikeli maddeleri işlemek, lar üstünde de uygulamayı amaç- oturuyor. Biri gençken, diğeri gri
uzay araştırmaları veya ame- lıyorlar. Moleküler biyolog David ve çelimsiz. Oysa her iki fare kar-
liyatlara yardımcı olmak için Sinclair ve ekibi yaşlı fareleri deş, ancak birine yaşlanması için
daha hünerli robotlar kullanı- yeniden gençleştiriyor. Sinclair genetik müdahalede bulunuldu.
labileceğini belirtiyor. ve ekibi, yetişkin bir hücreyi kök Sinclar ve ekibi yaşlanmayı tersi-
Yeni sistem, bir basınç sen- hücreye dönüştürebilen protein- ne çevirmek için çalışmalara baş-
sörleri ağı içeren esnek bir leri kullanarak, farelerdeki yaşla- ladı. Bunun için de Nobel ödüllü
Dr. Shinya Yamanaka’nın kök
nan hücreleri sıfırladı.
plastik malzemeyle kaplanmış, Sinclair ve ekibinin 2020’nin hücre çalışmasından esinlendi.
eklemli, insan biçimli bir robo- sonlarında yayınladıkları ra-
tu içeriyor.
porda; görme yeteneği zayıf ve VÜCUTTA GENÇLİK
retinaları hasar görmüş yaşlı fa- BİLGİLERİNİN
relerin, deney sonrası yavruları- YEDEĞİ BULUNUYOR
nınkine rakip olacak bir görüşe Sinclair ve laboratuvar gene-
sahip oldukları belirtildi. tikçisi Yuancheng Lu, Yamanaka
Son 20 yılını yaşlanmayı ter- faktörlerini kullanarak yaşlı bir
sine çevirmenin yollarını araştı- farenin gözünün arkasındaki
rarak geçiren Sinclair, “Yaşımızı hasarlı retina hücreleri üzerinde
sıfırlamak için vücutta uygulana- çalıştı. Virüs göze enjekte edil-
bilecek evrensel bir süreç olabile- dikten sonra, fareye bir antibiyo-
ceğini düşünüyoruz. Yaşlanmayı tik verilerek pluripotent genler
tersine çevirirsek hastalıklar da çalıştırıldı. Şaşırtıcı bir şekilde,
olmaz. 70’li yaşlarınızda kanser, hücre enjekte edilen farelerin
80’li yaşlarınızda kalp hastalı- gözlerindeki hasarlı nöronlar
ğı, 90’lı yaşlarınızda Alzheimer gençleşti, hatta yeni aksonlar
endişesi duymadan yüz yaşınıza veya gözden beyne çıkıntılar ge-
girebilecek teknolojiye sahibiz” liştirdi. Bu çalışmadan bu yana
dedi. Sinclair, laboratuvarının farele-
rin kaslarında ve beyinlerinde
YAŞLANMA BİR HASTALIK yaşlanmayı tersine çevirdiğini ve
GİBİ OLACAK şu anda bir farenin tüm vücudu-
Sinclair’e ortak olan yatırımcı nu gençleştirmek için çalıştığını
Whitney Casey, “Araştırma, yaş- söyledi.
lanmanın değiştirilebilineceğini Sinclair, “Hücreler bir şekilde
gösteriyor. Şimdi Sinclar, dünya- vücudun kendini sıfırlayabilece-
yı değiştirmek ve yaşlanmayı bir ğini biliyorlar. Bazı hayvanların
hastalık haline getirmek istiyor” kullandığı eski bir rejenerasyon
dedi. sisteminden faydalandığımızı
Sinclair, hastalıklar ele alınır- düşünüyoruz. Bir semenderin
ken yaşlanmanın etkisine deği- uzvunu kestiğinizde uzvunu
nilmediğine dikkat çekiyor: “Bi- yeniden büyütüyor. Bir balığın
liyoruz ki, bir farenin beyni gibi kuyruğu tekrar uzar, bir farenin
bir organın yaşını tersine çevir- parmağı tekrar uzar. Bu keşif,
diğimizde, yaşlanmanın getirdi- vücutta depolanan gençlik bilgi-
ği hastalıklar da ortadan kalkar. lerinin “yedek bir kopyası” oldu-
Hafıza geri geliyor, artık bunama ğunu gösteriyor” dedi.
yok. Sinclair, farelerde değişiklikler
Gelecekte, çoğumuzun başına aylarca sürse de yenilenen hücre-
bela olabilecek hastalıkları teda- lerin zamanla yaşlanmadığını da
vi etmenin en iyi yolunun yaş- belirtti.