ABD’de parmak ucundan alınan bir kaç damla kanla tüm hastalıkları saptayan test kiti geliştirerek devrim yaptığı iddiasındaki Theranos şirketinin kurucusu Elizabeth Holmes, hakkındaki 11 dolandırıcılık suçlamasının 4’ünden suçlu bulundu. Her bir suçlama için 20 yıl hapis isteniyor.
Silikon Vadisi’nin şöhretleri arasına katılma emeline 2003 yılında sağlık teknolojisi şirketi Theranos’u kurarak ulaşan Elizabeth Holmes’un (37) hızlı yükselişi, yatırımcıları ve hastaları yanıltmak ve dolandırmakla suçlanmasıyla ibret hikayesine dönüştü. Dün gece mahkemeden çıkan kararla 2010-15 arasında Theranos yatırımcılarına karşı komplo, Theranos yatırımcılarına karşı elektronik dolandırıcılık ve ayrıca iki elektronik dolandırıcılıktan suçlu bulundu ki, her biri için 20 yıl hapis isteniyor. Yanısıra milyonlarca dolar para cezası daha ödeme potansiyeli bulunuyor.Kaliforniya’da 31 Ağustos’ta başlayan davanın sonunda, 8 erkek ve 4 kadından oluşan jüri, 2 hafta süren tartışmaların ardından kararını verdi. Savcılık, Theranos’un yönetim kurulunda görev yapan eski ABD Savunma Bakanı Jim Mattis, eski Theranos çalışanları, perakende yöneticileri dahil 29 tanık getirdi. Savunma sadece 3 tanık çağırabildi.
Holmes’un 2013-16 arasında kan testi hizmetleri için ödeme yapan hastalara karşı komplo, banka havalesiyle bağlantılı elektronik dolandırıcılık ve iki hastanın laboratuvar sonuçlarıyla bağlantılı iki elektronik dolandırıcılıktan suçlu olmadığına hükmeden jüri, para transferleriyle bağlantılı iki elektronik dolandırıcılık suçlaması hakkındaysa karara varamadı ki, bu, yeniden dava açılması anlamına gelebilir.
Genç kadın milyarder olarak ün saldı
Babası
yolsuzluktan iflas eden enerji devi Enron’un başkan yardımcısı olan Holmes, 2003’te kurduğu Theranos’un sadece birkaç damla kanla daha önce hiç olmadığı kadar geniş bir hastalık yelpazesini tespit eden kan testiyle devrim yaratacağını iddia etti. Holmes’un
medya devi Rupert Murdoch ve teknoloji devi Larry Ellison gibi milyarderlerden 900 milyon dolarlık kaynak bulduğu Theranos’un değeri 2014’te 9 milyar dolar olarak ölçülüyordu.
Henry Kissinger, George Shultz, Jim Mattis, Betsy DeVos’un hamiliğinde
Holmes’un 2011’de eski ABD Dışişleri Bakanı George Shultz’u katılmaya ikna ettiği Theranos yönetim kurulu, sonraki 3 yıl içinde ‘ABD kurumsal tarihindeki en şanlı yönetim kurulu’ olarak tanındı. Holmes’un kişisel bağlantıları ve hepsi ABD yönetimlerinde bakanlık yapmış Henry Kissinger, George Shultz, Jim Mattis ve Betsy DeVos gibi nüfuzlu kişilerin desteğini toplama becerisi, Theranos’a itibar kazandırdı.
1000 test yapabildiği yalan çıktı
2015 yılında şirketin teknoloji iddiaları ve Holmes’un yatırımcılar ile hükümeti yanlış yönlendirip yönlendirmediğine dair şüpheler üzerinden gazetecilerin araştırmaları ve düzenleme kurumlarının soruşturmalarıyla Theranos’un düşüşü başladı. Theranos’un ekipmanının Holmes’un yatırımcılara söylediği 1000 test yerine yalnızca bir düzine testi gerçekleştirebildiği ve aslında testleri yapmak için başka imalatçıların makinelerini kullandığı ortaya çıktı. Bu da soruşturmanın derinleştirilmesine ve davaların baş göstermesine yol açtı.
2018’de
ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu, Holmes ile
aynı zamanda eski erkek arkadaşı da olan Theranos’un eski CEO’su Ramesh Balwani hakkında
‘sahte bir ürünün reklamını yaparken yatırımcılardan 700 milyon dolardan fazla para alarak devasa dolandırıcılık’ suçlamasında bulundu.
Holmes, 500 bin dolar para cezası ödeyerek, 18.9 milyon hisseyi şirkete iade ederek, Theranos üzerindeki oy kontrolünden feragat ederek ve 10 yıl boyunca halka açık bir şirketin memuru veya yöneticisi olarak görev yapmaktan men edilerek anlaşma yoluna gitti. Ancak aynı yıl Theranos kapandı ve federal büyük jüri, Holmes ile Balwani’nin 11 dolandırıcılık suçlamasından yargılanmasına karar verdi.
Balwani tek suçluymuş gibi göstermeye çalıştı
Dava sürecinde Holmes’un üzerinde tahakküm kurmak, yanlış yönlendirmek, duygusal ve cinsel tacizde bulunmakla itham ederek suçu üzerine atmaya çalıştığı Balwani’nin eski sevgilisiyle aynı suçlardan yargılanmasına şubatta başlanacak.
