Dünya Ticaret Örgütü’nün (WTO) yeni başkanı Dr. Ngozi Okonjo-Iweala, ilaç şirketlerinin dünyadaki herkes için Covid-19 aşısı üretmesi ya da gönüllü olarak teknolojilerini gelişmekte olan ülkelere vermesi çağrısında bulundu.
WHO başkanlığını geçen ay devralan Dr. Okonjo-Iweala, “Yoksul ülkelerin aşı kuyruğunun arkasında bırakılması kabul edilemez” dedi.
BBC’ye konuşan Iweala, İsveç-İngiliz firması AstraZeneca’nın Hindistan’daki Serum Enstitüsü’ne aşısını maliyetine üretme izin vermesine gönderme yaparak “Gönüllü lisans, çok daha fazla insanın hayatını kurtarabilir. Gelişmekte olan ülkelerin atıl kapasiteleri var. AstraZeneca’nın Hindistan Serum Enstitüsü’yle yaptığına benzer anlaşmalar yapılmalı. Novovax, J& J ve diğerleri de aynı yolu izlemeli” diye konuştu.
Iweala, üye ülkelerin, daha fazla ilaç şirketinin aşı üretebilmesi için WTO’nun fikri mülkiyet kurallarının gevşetilmesi konusunda görüş ayrılığı içinde olduğunu kabul etti.
Bu konu, aşıları kopyalamak isteyen Hindistan, Güney Afrika ve bir dizi yoksul ülke tarafından gündeme getirilmişti.
Zengin ülkeler karşı çıkıyor
ABD Başkanı Joe Biden bu önerileri inceleyecekleri mesajı verdi ancak zengin ülkeler buna karşı çıkıyor.
Güney Afrika Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa, zengin ülkelerin aşı stoku yapmasını ve teknolojilerini paylaşmayı reddetmesi için “aşı apetheidı” ifadesini kullanmıştı.
Güney Afrika’da ırk ayrımına ve azınlıktaki beyazların, siyahlar ve beyaz olmayan etnik gruplara karşı üstünlüğüne dayanan apartheid rejimi 1994’te son bulmuştu.
‘Aşıların yüzde 70’i 10 ülkede’
Dr. Okonjo-Iweala açıklamasında birçok gelişmekte olan ülkenin geçmişte HIV ilaçlarına erişim için 10 yıl beklediğini anımsattı.
Yine böyle bir durumun yaşanmaması için aşı üretimi kapasitesinin artırılmasına odaklanılması gerektiğini belirten Okonjo- Iweala şunları söyledi:
“Çok kaygılıyım. Karşı karşıya olduğumuz eşitsizlik kabul edilebilir bir şey değil. Dünyadaki aşıların yüzde 70’ini 10 ülke kullanıyor ama bir doz aşısı bile olmayan ülkeler var.
400 milyon aşı siparişi veren İngiltere, kullanmadığı aşıları yoksul ülkelere vereceğini açıklamıştı.
