Çin’in Hubey eyaletinin Wuhan kentinde ortaya çıkan ve korona virüsten ilk ölümün gerçekleştiği andan itibaren 8 ay geçti. 8 aylık süreçte dünyaya yayılan virüs nedeniyle bütün dünyada 986 bin 957 can kaybı yaşandı. Toplam vak’a sayısı ise 27 milyonu aştı.
Çin’in Hubey eyaletinin Vuhan kentinde 9 0cak’ta solunum yetmezliği ve ağır zatürre teşhisiyle hastaneye kaldırılan 61 yaşındaki bir adamın kaynağı açıklanamayan virüs nedeniyle hayatını kaybettiğinin açıklanmasının ardından 8 ay geçti. Daha sonra yeni tip korona virüs(Covid-19) olduğu belirlenen ve pandemi haline gelen virüs nedeniyle ilk resmi ölüm tarihi 9 Ocak olarak belirlenmişti. Virüsün hayatımıza girmesiyle birçok şeyin değiştiği şu dönemlerde geçen 8 aylık süreçte Covid-19 nedeniyle dünyada 896 bin 957 kişi hayatını kaybetti. Vaka sayısı dünya genelinde 27 milyon 497 bin 148’e çıkarken, virüs saptanan 19 milyon 593 bin 513 kişi sağlığına kavuştu.
Benzeri görülmemiş ekonomik çöküş ve uzun vadeli sınırlar kapandı
Dünya çapında hali hazırda 27 milyondan fazla kişiye bulaşan ve 552 bin 204 kişinin ölümüne neden olan korona virüs tarihte benzeri görülmemiş ekonomik çöküşlere neden oldu. Birçok ülkede sınırlar kapandı, ekonomi durma noktasına geldi. Korona virüse karşı alınan önlemler kapsamında kısıtlamalar yapıldı, sokağa çıkma yasağı ilan edildi, milyonlarca kişi evlere kapandı. Çin’in Wuhan kentinden dünyaya yayılan korona virüsüne karşı alarma geçen birçok ülke, seyahat yasakları ve virüs taraması gibi önlemler aldı. 9 Ocak’ta tanımlanamayan virüs nedeniyle ilk ölümün yaşandığı bildirilirken şu an Covid-19 olarak tanımlanan ölümcül virüs tüm dünyada etkisini sürdürmeye devam ediyor.
WHO, 30 Ocak’ta uluslararası acil durum ilan etti
Korona virüsünün yayılmaya başladığı ocak ayında Çin’in Wuhan kentindeki vatandaşlarını tahliye etmeye başlayan ülkeler gönderdiği uçaklarla ülkelere geri dönüşlerini hızlandırdı. Ocak ayında birçok ülkede ilk ölümlerin yaşandığı duyuruldu. 30 Ocak’ta Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Çin’de ortaya çıkan korona virüsünün dünya ülkelerine yayılması nedeniyle uluslararası acil durum ilan etti. WHO Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus ocak yaında yaptığı açıklamasında, korona virüs için, “Benzeri görülmemiş bir nedene bağlı benzeri görülmemiş bir salgın” ifadelerini kullanmıştı.
Hastaneler inşa edildi
Virüsün ortaya çıktığı ilk dönemlerde en çok etkilenen Çin’in Wuhan kentinde yeni tip korona virüs salgını nedeniyle 10 günde hastaneler inşa edildi. Yine 30 Ocak’ta virüsün yayıldığı Wuhan kentinde ve diğer kentlerde korona virüsü bulaşan vatandaşların evlerinin mühürlendiği, dışarı çıkmamaları için zorla bu şekilde evde tutuldukları öne sürüldü. Çin’de ortaya çıkan korona virüs kaynaklı vak’a ve ölümlerin tespit edilmesiyle bazı ülkelerde yaşayan Çinliler ırkçılığın hedefi haline geldi.
Camiler kapatıldı, etkinlikler iptal edildi
Virüse karşı alınan önlemler kapsamında birçok ülkede camiler kapatıldı, toplu etkinlikler ve festivaller iptal edildi, spor müsabakaları ileri bir tarihe ertelendi yada iptal edildi. Birçok spor müsabakaları seyircisiz gerçekleştirilmeye başlandı.
Şubat ayında Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) hızla dünya ülkelerine yayılan korona virüsü için alarm seviyesini ‘yüksek’ten ‘çok yüksek’ seviyesine çıkardı. Virüsün yayılmasını önlemeye yönelik ülkelerden kritik adımlar geldi. Birçok ülkede olağanüstü hal ilan edildi, okullar kapatıldı.
7 Şubat’ta Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, dünyanın koruyucu ekipman sıkıntısıyla karşı karşıya olduğunu açıkladı. Korona virüs salgını nedeniyle özel kıyafet, maske, eldiven ve diğer koruyucu ekipmanların giderek azaldığı belirtildi. Ülkeler arasında maske savaşları boy gösterdi. Salgına karşı maske ihtiyacını gidermek isteyen ülkeler arasında büyük rekabet yaşandı. Almanya’nın satın aldığı maskelere Tayland’dayken ABD tarafından el konulmasıyla yeni bir tartışmanın fitili ateşlenmişti.
ABD’liler silah depolarken, Avrupa ülkeleri tuvalet kağıdına akın etti
Mart ayında ise korona virüs salgının dünya genelinde neden olduğu panik havası nedeniyle vatandaşlar marketlere akın etti. Çoğu ülkede temizlik ürünleri ve gıda maddeleri stok yapılırken, ABD’liler çareyi silah depolamakta buldu. Korona virüsü salgının ardından Japonya’da bazı ürünler uzun süre tedarik edilemedi. Özellikle hijyenik maske stoklarının tükenmesinin ardından, Japonya hükümeti maske üreticilerine destek sağlanacağını açıkladı. Avustralya’da ilk vakaların tespit edilmesinin ardından en çok satın alınan ürün tuvalet kağıdı olurken, tuvalet kağıdını duş jelleri ve dezenfektanlar izledi. Almanya’da korona virüs salgınında marketlerde ilk tükenen ürünlerin başında tuvalet kağıdı geldi. Marketler stoklamayı önleyebilmek için müşteri başına bir ürün adet alabilme sınırı getirdi. İtalya’da 8 Mart’tan itibaren ülkenin bazı kuzey bölgeleri, 10 Mart’tan sonra da tüm ülkenin karantina altına alınması nedeniyle halk en çok un, maya ve konserve ürünlere yöneldi. Rusya’da korona virüsü vak’alarının artışı nedeniyle ülke genelinde oluşan panik havası nedeniyle marketlere hücum eden Ruslar en çok bakliyat ürünleri satın aldı. Korona virüs salgını nedeniyle birçok ülkede temizlik ürünleri ve kuru gıda maddeleri satışları tavan yaparken, ABD’de de silah satışlarında patlama yaşandı. Korona virüs pandemisinin toplumsal huzursuzluğa yol açacağı tedirginliği yaşayan ABD’liler silah ve mühimmat stoklamaya başladı. ABD’deki birçok silah mağazası sahibi, salgının yol açabileceği ekonomik krizin sosyal düzeni bozacağı endişesiyle satışlarda artış yaşandığını ifade etti.
26 Mart’ta dünya genelinde korona virüsü vakaları 509 bin 477’ye ulaştı. Korona virüsüne bağlı hayatını kaybedenlerin sayısı ise 23 bin 4’de yükseldi. 11 Mart’ta Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, korona virüsün “pandemi” olarak ilan edildiğini açıkladı. 13 Mart’ta ise Avrupa’nın Çin’de ortaya çıkan korona virüs salgının merkezi haline geldiğini ilan etti.
Nisan ayında ise birçok ülke virüse karşı aldığı önlemleri kademeli olarak kaldırmaya başladı diğer yandan birçok ülkeden ölüm vaka haberleri gelmeye devam ediyor. 4 Nisan’da Dünya genelinde korona virüs nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 60 bin 115’e yükseldi. ABD’de korona virüs vak’aları 200 bini aştı. 8 Nisan’da korona virüsün ilk ortaya çıktığı Çin’in Hubei eyaletine bağlı Wuhan’da karantina kalktı. Yaklaşık 11 haftalık karantina sürecinin ardından Wuhan’dan tren ve uçak seferleri bugün tekrar başlatılırken, otobanlar yeniden açıldı.
15 Mayıs’ta ABD’de korona virüs salgını nedeniyle toplam ölü sayısı 89 bin 383’e ulaştı. Ülkede toplam vaka sayısı ise 1 milyon 501 bin 989’a çıktı. İtalya’da ölü sayısı 31 bin 610’a, toplam vaka sayısı 223 bin 885’e ulaştı. Brezilya’da toplam korona virüs vaka sayısı 208 bin 31’e, hayatını kaybedenlerin sayısı ise 14 bin 267’ye ulaştı. İngiltere’de ise toplam ölü sayısı 33 bin 998’e toplam vaka sayısı ise 236 bin 711’e yükselmişti. Brezilya’da ise toplam ölü sayısı 4 bin 477’ye, vaka sayısı ise 42 bin 595’e yükselmişti.
Mayıs ayında İngiliz ve Amerikan kanalarında Türk hastaneleri anlatılmaya başlandı. İngiliz BBC’nin Türkçe servisi, Türkiye’deki kahramanları dünyaya duyurdu. İstanbul Üniversitesi – Cerrahpaşa (İÜC), Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi’nde korona virüsle yürütülen mücadeleyi anlattı. Sabahın erken saatlerinde aralıksız devam eden mücadelede en önde savaşan doktorların, hemşirelerin güvenlik görevlilerinin her anını görüntüleyen ekip, gösterilen çabayı ve başarıyı gözler önüne serdi.
İngiliz haber ajansı Reuters ise, salgında unutulmaması gereken korona virüsün tespitinde öncü olan filyasyon ekibini takibe aldı. Salgının “gizli kahramanları” olarak tanımladığı Türk filyasyon ekibini an an fotoğraflayarak bu anları dünyaya servis etti. Korona virüs hastaları ile temasta bulunanları tespit eden filyasyon ekiplerinin haberini geniş kitlelere yayınlayan İngiliz haber ajansı, servis ettiği fotoğraflarla başarının gizli kahramanlarının çabasını dünyaya duyurdu.
Dünya Sağlık Örgütü de, Türkiye’yi örnek gösterdi
Yine Mayıs ayında yapılan açıklamada korona virüsü “pandemi” olarak açıklayan Dünya Sağlık Örgütü (WHO) de, Türkiye’den övgüyle bahsetmişti. Dünyanın zor bir dönemden geçtiğine vurgu yapan Dünya Sağlık Örgütü Türkiye’nin diğer ülkelere sağladığı tıbbı yardım desteğini takdirle karşılamıştı. Dünya Sağlık Örgütü Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, “Türkiye’nin sergilediği dayanışma tüm dünyaya örnek olmalı” ifadelerini kullanmıştı.
Korona virüste ikinci dalga ihtimali en yüksek 10 ülke açıklandı
Pek çok ülkenin salgına karşı aldığı önlemleri gevşetmeye başlaması nedeniyle uzmanlar, ikinci bir korona virüs dalgası riski konusunda uyarıda bulundu. 26 Mayıs’ta Dünya Sağlık Örgütü (WHO) küresel korona virüs vakalarında rekor bir artış olduğunu bildirdi. Ancak ülkeler, korona virüs önlemlerinin ekonomik zorluklara sebep olması nedeniyle normalleşme sürecine girerek kısıtlamaları kaldırmaya başladı. Korona virüsün ikinci bir dalgaya neden olup olmayacağını tartışmalara yol açarken, Oxford Üniversitesi, korona virüste (Covid-19) ikinci dalga ihtimali en yüksek 10 ülkeyi açıkladı. Korona virüs pandemisinde ikinci dalganın yaşanma ihtimalinin en yüksek olduğu 10 ülke sırasıyla; Almanya, Ukrayna, ABD, İsviçre, Bangladeş, Fransa, İsveç, İran, Endonezya ve Suudi Arabistan olarak belirtildi.
Haziran ayı başına gelindiğinde Dünyayı etkisi alan yeni tip korona virüs salgınında Avrupa ülkeleri tedbirlerini gevşetti. Birçok ülke sadece sınırları değil, turizm sezonunu da açtı. 1 Haziran’da dünya genelinde toplam korona virüs vaka sayısı 6 milyon 290 bin 847’ye yükselirken, Latin Amerika’daki vaka sayısı 1 milyona yaklaştı. Öte yandan ABD’de siyahi George Floyd’un polis şiddeti sonucu hayatını kaybetmesinin ardından protesto gösterileri başladı ve birçok ülkeye yayıldı. Floyd’un hayatını kaybetmesinin ardından başkent Washington DC’de olaylar çıktı. 2 Haziran’da İtalya’nın başkenti Roma’da turuncu yelekliler, yeni tip korona virüs (Covid-19) salgınının ekonomide oluşturduğu olumsuz etkiye tepki amacıyla hükümet karşıtı protesto düzenledi. Aynı tarihte son 24 saat içerisinde 3 bin 117 yeni tip korona virüs (Covid-19) vakasının görüldüğü İran’da hayat tamamen normale döndü. Çoğu ülkede tedbir kapsamında uygulanan sokağa çıkma yasağı sona erdi. Yaz sezonunun gelmesiyle yeni tip korona virüs salgınına yönelik tedbirlerin gevşetilmesi kapsamında kafe ve restoranlar kademeli olarak yeniden açıldı.
19 Haziran’da Fransa’nın ünlü gazetelerinden Le Figaro’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın korona virüs karşısında sağladığı başarıya değinen bir makale yayınlandı. 23 Haziran’da Almanya’da yayın yapan Bild Gazetesi’nin muhabiri Michael Quandt, Bild adına Antalya’ya turist gibi gelerek Türkiye seyahatini ve Covid-19 salgınına karşı alınan önlemleri değerlendirmişti. “Cankurtaran bile maske takıyor” başlığı altında Quandt imzasıyla yayınlanan haberde, izlenimlerini adım adım aktaran Alman muhabir Türkiye’nin aldığı önlemlerin eksiz olduğunu ve Almanya’dan daha iyi önlemler alındığını yazmıştı.
26 Haziran’da İngiltere’nin önde gelen eğitim kurumlarından Oxford Üniversitesi, yeni tip korona virüsün (Covid-19) ikinci dalgaya neden olma ihtimali en yüksek 10 ülkeyi sırasıyla Almanya, Ukrayna, ABD, İsviçre, Bangladeş, Fransa, İsveç, İran, Endonezya ve Suudi Arabistan olarak açıkladı. Daha az sıkı politikaları olan diğer ülkelerdeki vaka sayısının hala düşmekte olduğuna dair olumlu işaretler olduğunu ifade eden Oxford Üniversitesi; Türkiye, Belçika, Kanada, Polonya, Pakistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Belarus, İtalya, İspanya, Singapur ve Hollanda ise tedbirlerin gevşetilmesine rağmen vaka sayılarında büyük artışların görülmediği ülkeler olarak gösterildi.
Fransa’da sağlık çalışanlarından protesto
30 Haziran’a gelindiğinde Kolombiya’nın başkenti Bogota’da yoğun bakım ünitelerinin doluluk oranı yüzde 73.4’e ulaştı. Başkentte 15 yatağın daha dolması halinde sağlık sisteminde kırmızı alarm verileceği bildirildi. Yeni tip korona virüs (Covid-19) salgınından Avrupa’da en çok etkilenen ülkelerden olan Fransa’da sağlık çalışanları, çalışma koşullarına ve hastanelerdeki malzeme yetersizliğine tepki göstermek için protesto düzenlendi. Sağlık çalışanları imkansızlık nedeniyle hastalara yeteri kadar hizmet ve tedavi uygulayamamaktan şikayetçi olduklarını belirterek hükümetin sağlık sektörüne yeterli bütçe ayırmadığını ifade etti. Sağlık çalışanları ayrıca, hastanelerin fiziki şartlarının tedavi için uygun olmamasına da tepki gösterdi. Avustralya’da korona virüs salgınında vaka sayısı yeniden artışa geçti. Melbourne şehrinde son 3 günde 188 yeni vaka tespit edilmesinin ardından hükümet tekrar sokağa çıkma kısıtlaması getirdi. Yine 30 Haziran’da Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, dünya genelinde vaka sayısının 10 milyonu, can kaybının ise 500 bini geçtiğini açıklayarak “Hepimiz bu salgının bitmesini istiyoruz. Hayatlarımıza geri dönmek istiyoruz. Fakat üzücü gerçek şu ki salgın henüz bitmeye yakın değil. En kötüsü henüz gelmedi. Birçok ülke salgın konusunda gelişme gösterse de küresel anlamda salgın hızlanmaya devam ediyor” açıklamasını yaptı.
ABD’de Temmuz ayında da korona virüs salgını etkisini arttırmaya devam etti. ABD’nin Florida eyaletinde bulunan 48 hastanede artan korona virüs vakaları nedeni ile yoğun bakım servisinde yer kalmadı. Sağlık Hizmetleri İdaresi Ajansı (AHCA) tarafından yapılan açıklamada eyalette bulunan diğer 52 hastanede ise yoğum bakım servislerinin yatak kapasitesinin yüzde 10 ve altına indiği aktarıldı. 12 Temmuz’da korona virüs salgınını küçümseyen ve salgına karşı alınan sert tedbirlere karşı çıkan ABD Başkanı Donald Trump, ilk kez kameraların karşısına maskeyle çıktı. Birçok ülke kapalı ve açık alanlarda maske takma ve sosyal mesafeye uyma zorunluluğunu açıkladı. Korona virüsü ilk günden itibaren “küçük bir grip” diye aşağılayan Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro’ya 7 Temmuz’da Covid-19 teşhisi konuldu. 27 Temmuz’da Dünya genelinde koronaya bağlı can kayıpları 653 bin 343’e yükseldi. Toplam vaka sayısı 16 milyon 483 bin 815’e, iyileşenlerin sayısı ise 10 milyon 94 bin 198’e ulaştı.
Temmuz ayı sonlarına doğru korona virüs salgınının Avrupa’da yeniden etkisini arttırması ile birçok ülke kısıtlamaları geri getirmeye başladı. 31 Temmuz’da Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından açıklanan raporda dünya genelinde korona virüs salgınında rekor sayıda vaka artışı yaşandı. Son 24 saatte 292 bin 527 yeni vaka tespit edildi.
Korona virüs salgınından en fazla etkilenen ülke konumunda bulunan ABD’de 9 Ağustos’ta 54 bin 199 yeni vakanın tespit edilmesi ile toplam vaka sayısı 5 milyon 149 bin 723’e ulaştı. Toplam can kaybı ise 165 bin 70’e yükseldi. Brezilya’da ise toplam can kaybı 100 bin 240’a yükseldi. 11 Ağustos’ta İngiltere Ulusal İstatistik Ofisi (ONS), İngiltere’de Mart ayından bu yana yeni tip korona virüs (Covid-19) salgını nedeniyle yaklaşık 730 bin kişinin işsiz kaldığını açıkladı. Dünya genelinde etkili olan korona virüs salgınında yürütülen aşı çalışmalarının ilk sonuçları Rusya’dan geldi. 11 Ağustos’ta Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Moskova’da geliştirilen aşının Sağlık Bakanlığından onay aldığını açıkladı. Putin, “Bu sabah saatlerinde, korona virüs salgınına karşı dünyadaki ilk aşı tescillendi” açıklamasını yaparak aşının adının “Sputnik V” olacağı ifade etti. 16 Ağustos’ta Dünya Sağlık Örgütü (WHO) 30’dan fazla ülkede günlük Covid-19 vaka sayılarının bini aştığını açıkladı. 18 Ağustos’ta Çin’de yeni tip korona virüs (Covid-19) salgınına karşı aşı çalışmaları hızlandı. Askeri Tıp Bilimleri Akademisine bağlı CanSino Biologics ve Pekin Biyoteknoloji Enstitüsü tarafından geliştirilen Ad5-nCoV aşı adayı Çin Ulusal Fikri Mülkiyet İdaresi’nden patent onayı aldı. Bir başka Çinli ilaç şirketi Sinopharm da korona virüs aşısının yıl sonuna kadar piyasaya sürülmeye hazır olacağını duyurdu.
25 Ağustos’ta Birleşmiş Milletler, korona virüs salgınının turizm sektörüne etkileri ile ilgili bir rapor yayınladı. Rapora göre, korona virüs salgını nedeniyle dünya çapında sınırların kapanmasıyla oteller de kapatıldı, uçuşlar iptal edildi. Yılın ilk 5 ayında uluslararası turist sayısının yüzde 56 düştüğü kaydedilen raporda, yıl sonuna kadar bu oranın yüzde 78’e kadar ulaşabileceği belirtildi. Raporda, turizm ihracat gelirlerinde 910 milyar ile 1.2 trilyon dolar arasında bir kayıp yaşanabileceği vurgusu yapıldı. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres ise konuya ilişkin açıklamasında, “Kriz, gelişmiş ekonomiler için büyük bir şok. Ancak gelişmekte olan ülkeler turizme büyük ölçüde bağımlı olduğu için acil bir durum söz konusu” diyerek salgın nedeniyle bu yıl dünya çapında turizmde sektöründe çalışan 120 milyon kişinin işinin tehdit altında olduğunu açıkladı.
Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan ve tüm dünyayı etkisi altına alan korona virüs salgını hızla yayılmaya devam ederken, birçok ülkede ikinci dalga endişesi yaşanıyor. Dünya genelinde toplam vaka sayısı 27 milyon 497 bin 148’e, toplam can kaybı 896 bin 957’ye ulaştı. En fazla vak’a ve ölümün kaydedildiği ABD’de 6 milyon 485 bin 575 vaka ve 193 bin 534 ölüm ile dünya sıralamasında ilk sırada yer alıyor. ABD’yi 4 milyon 284 bin 103 vaka ve 72 bin 843 ölüm ile Hindistan takip ediyor. Üçüncü sırada ise 4 milyon 147 bin 794 vaka ve 127 bin ölüm ile Brezilya bulunuyor. Brezilya’nın ardından vaka sayılarının en çok olduğu ülkeler sıralamasında Rusya, Peru, Kolombiya, Güney Afrika, Meksika, İspanya, Arjantin, Şili, İran, İngiltere, Fransa, Bangladeş, Suudi Arabistan, Pakistan bulunuyor.
