“Çatışmalar olduğunda ne yapacağımı bilemiyordum. Ölmemek için silahımızı çılgınlar gibi ateşlememiz gerekiyordu” diye anlatıyor 15 yaşındaki Luis.
14 yaşında gerillaya katılan Luis (takma isim) Halk Kurtuluş Ordusu (EPL) adlı gerilla örgütünde 12 ay geçirmiş. EPL, kuzeydeki Venezuela sınırı yakınlarında uyuşturucu kaçakçılığı ve yasadışı başka faaliyetleri de olan bir grup.
Çocuk gerilla olarak Luis için en zor şeylerden biri dağlardaki uzun gece yürüyüşleriydi.
“Geceleri çok dışarı çıkıyorlar. Akşam 8’de zifiri karanlıkta, aydınlatmasız bir şekilde. Kişiler arasında 10-15 metre mesafe oluyor ve iki saat yürünüyor” diye anlatıyor.
‘Bu noktaya nasıl geldim?’
Luis’e bir üniforma verilmiş ve kendisi gibi yeni katılanlarla birlikte iki haftalık bir silah eğitimine tabi tutulmuş. Talimat verildiğinde ateş etmezlerse ölecekleri söylenmiş.
“Yeni katılanlarla bir karakola saldıracağımız söylendi. Bir uçak gelinceye dek ateş açtık, sonra geri çekildik. Bu ilk saldırıydı ve çok korkmuştum. Katılalı sadece iki hafta olmuştu.”
Benposta yardım kuruluşundaki çocukların çoğu şiddetin yaygın yaşandığı bölgelerden geliyor
Bu olay üzerine Luis hata yaptığını anlayıp kaçmaya karar vermiş. “Bu noktaya nasıl geldim?, diye sordum kendime. Silah kullandığım bir noktaya” diye düşündüğünü anlatıyor.
Bir gerilla komutanının yardımıyla Luis Şubat’ta EPL’den kaçmış.
O sıralar hayatını yeniden kurma şansını yakalayacağı aklından bile geçmemiş. Eski gerillalar için barınma ve eğitim olanağı sağlayan Benposta adlı yardım kuruluşunda altı ay eğitim gördükten sonra üniversitede aşçılık eğitimi almaya karar vermiş.
Vaatlerle aklı çelinmiş
Başkent Bogota’ya nazır bir dağ üzerinde kurulmuş Benposta’da çoğunlukla yoksul mahallelerden gelen 100 kadar çocuk var.
Gerilla grupları aslında bu çocukları kaçırmıyor; motorsiklet sahibi yapma veya düzenli bir şekilde karınlarını doyurma gibi vaatler gerillaya katılmaları için ikna etmeye yetiyor.
Luis, şiddet olaylarıyla çevrelenmiş bir çiftlikte büyümüş. Dokuz yaşında okulu bırakıp kokain yapımında kullanılan koka yaprağı üretiminde çalışmış. Eve ekmek getirmesi için ailesi onu bu işe koymuş.
EPL ile ilk tanışması yasadışı koka üretiminde olmuş. Ona yaptırdıkları ayak işleri için ek ücret verilmiş. Uyuşturucu kuryesi ve gözcü olarak çalışmış onlara.
“Gerillalar onlara katılmamı istedi, bunun çok iyi olacağını, silahların, kadınların, paranın, gıdanın olduğunu söyledi” diye anlatıyor.
“Gözünüz boyanıyor ve katılıyorsunuz. Ama sonra bunun aslında kötü olduğunu anlıyorsunuz” diyor.
2016’da barış anlaşması imzalanıncaya dek FARC 1954’ten beri hükümete karşı savaş vermişti
Buzdağının görünen yüzü
Silahlı grupta çocuklar ve gençlere ayak işlerinden yemek pişirmeye, uyuşturucu imalatından haraç toplamaya, silah temizliğine ve bazen seks köleliğine dek birçok iş yaptırılıyor.
Birleşmiş Milletler’e göre, Kolombiya’daki silahlı gruplar tarafından zorla alınan çocuk ve gençlerin sayısı 2016’da artış göstermiş. Bu tarih, hükümetin ülkedeki en büyük gerilla örgütü olan Devrimci Silahlı Güçler (FARC) ile barış anlaşması imzaladığı tarih.
BM özel temsilcisi Virginia Gamba bu sayının “buzdağının ucu” olduğunu söylüyor.
BM verilerine göre, Kolombiya’da silahlı gruplara reşit olmayan toplam 17 bin çocuk ve genç katılmış. 2018’de 293 çocuk bu gruplara katılmaya zorlanmış. Bu rakam önceki yıllara oranla yüzde 73 artış ifade ediyor. Aynı yıl bu gruplar içinde 108 çocuk ölmüş veya sakat kalmış.
Benposta adlı yardım kuruluşundaki gençlerin çoğu Kolombiya’nın sorunlu Catatumbo bölgesinden.
Barış anlaşmasının ardından FARC örgütünün dağıtılması üzerine bu bölgede şiddet olayları artış gösterdi.
Venezula sınırındaki bölgede şimdi de diğer iki gerilla örgütü Halk Kurtuluş Ordusu EPL ve Ulusal Kurtuluş Ordusu ELN kontrolü ele geçirmeye çalışıyor.
Ülkede FARC’ın faaliyetlerini finans için kullandığı kokain ticaretinden çekildiği bölgelerde diğer gruplar pay kapma çabasında.
Bu gruplar yayıldıkça yeni üyeler kazanmaya girişiyor.
Luis, kendilerine katılmaları halinde EPL’nin çocuklara iki milyon peso (yaklaşık 600 dolar) teklif ettiğini söylüyor. Bu para buralarda bir servet olarak görülebiliyor.
Arkadaşlarını da gruba kattıklarında ödül vaat ettiklerini söylüyor.
Luis artık şiddete sırtını döndüğünü belirtiyor. İlk kez okula gitmekten mutluluk duyuyor.
“Beni topluma geri kazandırıyor ve yaşadıklarımı aşmama yardımcı oluyorlar” diyor.