Amerika Birleşik Devletleri, Soğuk Savaş’ın son döneminde nükleer silahlanma yarışının önüne geçmek için Moskova ile imzaladığı Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Anlaşması’ndan (INF) bugün resmi olarak çekiliyor.Beyaz Saray anlaşmadan çekilmek için altı aylık süreci 1 Şubat’ta başlatmış, ABD’nin kararının ardından Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de anlaşmaya Haziran’da son vermişti
ABD’de Donald Trump yönetiminin anlaşmadan çekilme kararı almasının arkasında Rusya’ya yönelik suçlamalar yatıyor. ABD ve NATO, Rusya’yı 9M729 füzeleri ile anlaşmayı ihlâl etmekle suçluyor. Suçlamaları reddeden Rusya, söz konusu füzelerin menzilinin 480 kilometre dolayında olduğunu savunuyor. ABD ise füzelerin 2 bin 600 kilometre menzilli olduğu tahmininde bulunuyor.1987 yılında dönemin ABD Başkanı Ronald Reagan ve Sovyetler Birliği lideri Mihail Gorbaçov tarafından imzalanan INF Anlaşması, 500 ila 5500 kilometre menzilli nükleer başlıklı füzelerin yasaklanmasını öngörüyor.
BM: Nükleer savaş karşısındaki fren kayboluyor
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres anlaşmadan vazgeçilmesini tehlikeli bir adım olarak nitelendirdi. Bu durumun balistik füzelerin yarattığı tehdidi artıracağını dile getiren Guterres, “Anlaşma geçerliliğini yitirdiğinde dünya, nükleer savaş karşısındaki paha biçilmez bir frenini kaybedecek” diye konuştu.Anlaşmanın sona ermesine ilişkin bir açıklama da Almanya’dan geldi. Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas anlaşmayı kurtarmak için Rusya’nın gerekeni yapmamasından üzüntü duyduklarını söyledi.
Yeni bir anlaşma mümkün mü?
ABD Başkanı Donald Trump, Çarşamba günü Rus mevkidaşı Putin’le yaptığı görüşme sonrası yeni bir anlaşma için yeşil ışık yaktı. Trump, konuya ilişkin “Rusya nükleer anlaşma konusunda birşeyler yapmak istiyorsa, bu benim için uygun. Birşey yapmak isterlerse ben de yaparım” dedi.
ABD hükümetinin anlaşmadan çekilme kararı Pentagon tarafından memnuniyetle karşılandı. Çin’in Asya’daki artan askeri gücü karşısında ABD’nin bu sayede teçhizatını yenileme fırsatı bulacağı belirtiliyor. ABD Savunma Bakanı Mark Esper yakın zamanda yaptığı bir açıklamada “Çin’in mühimmatının çoğunu orta menzilli füzeler oluşturuyor ve bizim de cevap verecek kapasiteye sahip olmamız gerekiyor” demişti.Nükleer silahsızlanma alanında önemli bir diğer anlaşma olan Stratejik Nükleer Silahların İndirimi Anlaşması’nın (START) 2021’de yenilenmesi gerekiyor. Eğer Rusya ve ABD anlaşmayı yenilemezse, yaklaşık yarım asır sonra ilk kez dünya üzerinde en güçlü nükleer cephaneliğe sahip olan iki ülke arasında yasal olarak bağlayıcı bir kısıtlama kalmayacak.
