Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) geçen yıl Aralık ayında Dünya’nın atmosferinde dev bir ateş topunun patladığını açıkladı.
Atmosferde infilak eden göktaşı, altı yıl önce Rusya’nın Çelyabinsk kentine düşen ateş topundan sonra 30 yıllık sürede ikinci en büyük meteor.
Meteor, Rusya’nın Kamçatka yarımadası yakınlarında Berin Denizi üstünde patladığı için şu ana kadar fark edilmedi.
Göktaşı patlaması sırasında ABD’nin İkinci Dünya Savaşı’nın sonunda Hiroşima’ya attığı atom bombasının 10 katı bir enerji açığa çıktı.
NASA’nın gezegen savunma yetkilisi Lindley Johnson, BBC’ye açıklamasında bu boyutta bir ateş topunun her 100 yılda iki ya da üç kez beklendiğini söyledi.
18 Aralık’ta yerel saatle öğle suları asteroid atmosfere saniyede 32 kilometre hızla ve 7 derece açıyla girdi.
Birkaç metre uzunluğundaki göktaşı, dünyanın yüzeyine 25.6 km kala, 173 kiloton enerjiyle patladı.
NASA’da cisim gözlemleme program müdürü Kelly Fast, “Bu Çelyabinsk’teki enerji salınımının yüzde 40’ı kadardı. Berin Denizi üstünde olduğu için haberlere yansımadı. Gezegende bol su olması savunmamıza katkı sağlayan bir şey” dedi.
Dr. Fast bunu Texas eyaletindeki Ay ve Gezegen Bilim Konferansı’nda açıkladı.
NASA’YA ‘TEHLİKELİ GÖK CİSİMLERİNİ BULUN’ GÖREVİ
Dr. Johnson ateş topunun Kuzey Ameirka ile Asya arasında uçan ticari uçakların rotalarına yakın bir mesafeden girdiğini ve bazı havayolu şirketlerine gök olayını görüp görmediklerini sorduklarını söyledi.
2005 yılında ABD Kongresi NASA’ya 2020 yılına kadar 140 metre ve daha büyük, dünyaya yakın göktaşlarının yüzde 90’ını bulma görevi verdi.
Bilim insanları bu görevi tamamlamanın 30 yıl daha süreceğini söylüyor.
Yaklaşan bir cisim tespit edildiğinde NASA cismin dünya üzerinde nereye düşeceğini hesaplamada oldukça başarılı.
Haziran 2018’de 3 metre büyüklüğündeki 2018LA göktaşı Arizona’daki gözlemevinden çarpışmadan 8 saat önce tespit edildi. NASA taşın Güney Afrika’ya düşeceğini tahmin etmişti. Daha sonra göktaşından kalanlar Botswana’da bir çiftlikte bulundu.
Ancak Bering Denizi üstündeki son olay daha büyük cisimlerin uyarı olmadan bize çarpabileceğini gösteriyor.
Bunları gözlemlemek için sadece teleskoplar değil uzay merkezli gözlemevlerinin de dahil olduğu daha güçlü bir ağ kurulması gerekiyor.
NeoCam isimli bir teleskop 140 metreden büyük meteorları görmek ve tespit etmek için geliştirme aşamasında.
NASA’da NeoCam projesinden sorumlu bilim insanı Dr. Amy Mainzer “Amacımız dünyaya yakın 140 metre ve daha büyük göktaşlarının yüzde 90’ını bulmak. Eğer bu proje gerçekleşmezse yeryüzündeki araştırmalarla buna ulaşmamız onlarca yıl alabilir. Ancak kızılötesi bir telekopunuz varsa bu çok daha hızlı olur” dedi.