Avrupa Birliği’nin gizli belgelerine ulaşan Alman NDR ve MDR televizyonları ile Süddeutsche Zeitung gazetesi, AB’nin BioNTech aşısına soğuk baktığını, aşı pazarlığı görüşmelerinde bir anda ABD’den gelen avukatların “pazarlık masasında” masasına oturduğunu yazdı.
Belgeler, AB’ye bu aşıları kamuoyu baskısıyla “adeta zorla” satıldığını gösteriyor, konu Alman basınında ayrıntılı olarak tartışma yarattı.
AB’nin aşı temininde sıkıntısının nedenleri tartışılırken, aşı pazarlığını yürütenler suçlandı. Onlar da ABD’li Pfizer/BioNTech ile Moderna’nın aşı siparişlerinde yaşanan sorunları öne sürdü. AB’nin geçen yıl haziran ayında bir komisyon oluşturduğu, incelemeler sonrasında Pfizer/BioNTech ile Moderna aşılarına bakış değişti.
DÖRT NEDENDEN İSTEMEDİLER
Komisyonda, bu aşıların “pahalı olması, mRNA teknolojisinin güvenirliliğini kanıtlamaması, saklama- nakliye sorunları, üreticinin sorumluluk almaması” nedenlerinden dolayı tercih edilmeyeceği görüşü ağır bastı. Pfizer/BioNTech üretim ve teslimatta sorumluluk almama konusunda diretince, çok az AB üyesi ülke bu aşılardan istedi. Herkesin gönlünde, klasik yöntemle üretilen ve ucuz olan aşılar vardı. AstraZeneca aşısı da öne çıktı.
Aşı için ilk oluşturulan komisyonun başına, Güney Amerika ekonomik bloğu Mercosur ile AB için zorlu ticaret anlaşmasını tamamlamış olan İtalyan Sandra Gallina devraldı. Avusturyalı Clemens Auer eş başkan oldu.
AŞI SATIYORLAR, RİSK ALMIYORLAR
Bu komisyon, 18 Haziran’daki toplantısında aşı şirketleriyle müzakere edecek isimleri belirledi. Alman Sağlık Bakanlığı’ndan bir daire başkanının da aralarında bulunduğu yedi ülkeden delege bu grupta yer aldı. Farkla tarihlerde aşı firmaları ile bir araya gelindi ve BioNTech ve CureVac görüşmelerinde Berlin temsilcisi de vardı.
Bu üyeler, AB’ye süreçle ilgili bilgiler verdi. Eşbaşkan Auer, o zaman ilaç şirketlerinin “sorumluluk risklerinden muaf tutulma talepleri”nin bir sonuca varılmasını engellediğini söyledi. Auer, “BioNTech ile görüşmeye başladık ve bir noktada Pfizer şirketi de onlara katıldı ve sonra birden bire Amerikalı avukatlar masada oturdu” diye anlattı ve bunun işleri hiç de kolaylaştırmadığını söyledi.
PARAYI VERSEK DE ALAMAYACAKTIK
Pfizer/BioNTech’in sorumluluk almamasına gerekçe olarak, “Zaten maliyetine veriyoruz” dediğini, sorumluluk almayı kabul ederlerse, aşıya yüksek fiyattan alım garantisi istediği belirtiliyor. Pazarlıkların bu şekilde sürmesi nedeniyle AB’nin aşıyı geç aldığı iddiaları ise reddedildi.
Başmüzakereci Galina, “Biz AB olarak bu şirketlere 100 milyonlarca Euro’yu vermiş olsak bile alacağımız aşı miktarı yine aynı olacaktı. Birileri kamuoyunda şu anda karşılanması mümkün olmayan beklentiler uyandırdı” diye konuştu.
ALMANYA 400 MİLYON SÖZÜ VERDİ
Bu gelişmeler olurken BioNTech aşı üretimi için Almanya’dan 400 milyon Euro’luk destek istedi. Alman Sağlık Bakanı Jens Spahn da bu desteğin verilebileceğini duyurdu. Ancak, üstteki tartışmalar, aşı şirketlerine para akıtılmasının ileride çok büyük siyasi sorunlar çıkarabileceğine de işaret ediyor.