200 yıldır savaş görmeyen İsviçre’de savaş uçağı alma referandumu kafaları karıştırdı: “Düşmanımız kim?”
6 milyar İsviçre Frangına mal olacak plana itirazlar yükselirken, bazı siyasetçiler daha basit ve daha ucuz alternatifler aranmasını öneriyor, kimileri de “Gelecek 50 yılın neler getireceğini bilmiyoruz” diyor
Dünyada tarafsızlığıyla bilinen ve en son savaşını 200 yıldan uzun süre önce veren İsviçre’nin yeni savaş uçağı alma planı 27 Eylül’de yapılacak referandumla halka sorulacak.
Reuters’ın haberine göre İsviçre’de pek çok kişi, süpersonik jetlerin 10 dakikada geçebileceği bir Alp coğrafyasını savunmak için ülkenin son teknoloji savaş uçakları almaya ne gücünün yettiğini ne de buna ihtiyacı olduğunu söyleyerek söz konusu fikre karşı çıkıyor.
İrlanda, Malta ve Lüksemburg’un jetinin olmadığını hatırlatan İsviçreliler, 6 milyar İsviçre Frangına (yaklaşık 50 milyar TL) mal olacak böyle bir satın alma planının israf olduğunu söylüyor.
Referandumda vatandaşlara, hükümetin gelecek yıl Airbus’tan Eurofighter, Fransa’dan Dassault, Boeing’den F/A-18 Super Hornet ya da Lockheed Martin’den F35-A Lightining II uçaklarını alma planına onayları sorulacak.
Oylamadan olumlu sonuç çıkması halinde alınacak uçakların 2030’da hizmet süresi sona erecek 30 adet eski F/A-18 Hornet tipi jetin yerini doldurması bekleniyor.
Plana karşı çıkan Sosyal Demokrat parlamenter Priska Seiler Graf, “Bizim düşmanımız kim? Küçük, tarafsız ve etrafı NATO’yla çevrili bir ülkeye kim saldırır ki?” diye sordu.
Daha ucuz alternatiflerin de olduğunu hatırlatan Seiler Graf, “Tartışmasız yeni bir savaş uçağına ihtiyacımız olacak ancak daha hafif, daha basit bir uçak yeterli. Maserati yerine Fiat almak daha iyidir” diye ekledi.
Kamuoyu araştırma kuruluşu GFS.Bern’den Lukas Golder, son referandumda halkın jet alımını desteklemesinin muhtemel göründüğünü belirtti.
“Silahlı tarafsızlığın” İsviçre’nin kendisini tanımlamasında önemli olduğunu kaydeden Golder, bu fikrin güçlü bir orduya sahip olmanın, II. Dünya Savaşı’nda Nazi Almanya’sının işgalinde caydırıcı olmasına dayandığını ifade etti.
“Yangın çıkmadan önce itfaiyenizin olması lazım”
Sağcı İsviçre Halk Partisi’nden parlamenter Thomas Hurter da İsviçre’nin diğer ülkelere bel bağlamadan kendisini korumak zorunda olduğunu söyledi.
Hurter, “Şayet bu eski uçakları yenileriyle değiştirmezsek bu durum artık hava gücümüzün kalmadığı, hiçbir korumamızın olmadığı ve anayasamızın gereklerini yerine getirmediğimiz anlamına gelir” diye konuştu.
Daha küçük jetlerin yeterince yüksek uçmadığını ya da acil durumlara hemen cevap verecek kadar hızlı olmadığını belirten Hurter, “Gelecek 50 yılın neler getireceğini bilmiyoruz. Evde yangın çıkmadan önce bir itfaiyenizin olması gerekir, yoksa iş işten geçer” ifadelerini kullandı.
Halk 2014’te yapılan bir oylamada, İsviçre yapımı Gripen jetlerinin hava kuvvetleri için satın alınması teklifini reddetmişti. 1989’da da tüm ordunun tamamen devre dışı bırakılması teklifi İsviçrelilerden yüzde 35 oranda destek görmüştü.
Referandum günü 5 farklı oylama olacak
The Local’ın haberine göre 27 Eylül’de federal düzeyde 5 ayrı oylamayla halka sorulacak maddeler arasında, savaş uçaklarının alımının yanı sıra ülkeye her yıl gelecek göçmen sayısının sınırlandırılması, hangi vahşi hayvanların korunacağını ve hangilerinin avlanabileceğini belirleyen Federal Avcılık Yasası’ndaki değişiklik, federal vergide çocuklar ve onların bakımları için vergi indirimi, babalara iki haftalık ücretli doğum izni verilmesi de yer alıyor.