Ankit Sethia, Hindistan’ın ticari başkenti Mumbai’nin dışındaki, 50 yataklı hastanesine oksijen alabilmek için Cuma gecesini uyumadan geçirdi.
Sethia’nın Bhiwandi’deki SS Hastanesi ve Araştırma Merkezi’ndeki dört sıvı oksijen tankının sadece ikisi doluydu.
Hastanedeki 50 yatağın 44’ünde Covid-19 hastaları var ve bir çoğunun nefes alabilmek için ağızdan oksijen almaları gerekiyor.
Hasta sayısının çokluğu nedeniyle, genelde dokuz saatte tekenen küçük oksijen tankları altı saatte bitiyordu. Sethia’nın tedarikçilerinin ikisinde de oksijen kalmamıştı.
Oksijen bulabilmek için gece boyunca 10 farklı tedarikçiyi ve dört hastaneyi aradı. Hiçbiri yardımcı olamadı.
Nihayet gece 2 civarında, 30 kilometre ötedeki bir hastanede 20 büyük oksijen tüpü bulmayı başardı.
Müsait araç yoktu ve bu nedenle hastanenin ambulansı, oksijeni taşabilmek için gece boyunca beş kez gidip geldi.
Şu anda dört kişi, tankları dolduracak sıvı oksijen bulabilecek bir tedarikçi ya da fazladan bir tüp ayırabilecek bir satıcı bulmak için sürekli uğraşıyor.
Sethia, “Şu anda 12 saat yetecek oksijenim var. Her gün yangın söndürüyoruz. Bir şekilde oksijen bulmaya çabalıyoruz” diyor.
Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre Covid-19 hastalarının yüzde 15’i nefes alabilmeleri için yardıma ihtiyaç duyuyor.
Bazı insanlarda görünür bir solunum problemi olmuyor, ancak oksijen seviyeleri tehlikeli düzeylere iniyor ve sessiz hipoksi denilen durum görülüyor. Ağır hastalar küçük bir kısmı da solunum cihazına ihtiyaç duyuyor.
Hindistan’da 500 civarında fabrika havadan saf oksijen elde ediyor. Tıbbi kullanıma uygun oksijen ise tüm üretimin yüzde 15’ini oluşturuyor. Geriye kalan, endüstriyel oksijen genelde çelik ve otomotiv endüstrisinde kullanılıyor.
Fabrikalar, oksijeni hastanelere sıvı halinde taşıyor, daha sonra gaza dönüştürülüyor ve doğrudan yataklara pompalanıyor. Bazı hastaneler ayrıca, oksijenin gaz halinde depolandığı çelik ve aluminyum tüpleri de kullanıyor. Ancak bu her bir yataktaki oksijen tüplerinin sık sık değiştirilmesini gerektiriyor.
Hindistan’da ekonomik faaliyetler başlar ve insanlar işe dönerken, Covid-19 vakaları küçük kasabalar ve kentlerde artıyor. Hindistan, 4,8 milyon teyitli vakayla ABD’den sonra dünyada en çok vakanın görüldüğü ülke. Sadece geçen hafta 600 bin vaka daha tespit edildi ve sadece Cumartesi günü 90 bin yeni vaka görüldü.
Bu nedenle oksijene talep de çok büyük ölçüde arttı. Hastaneler bu ay her gün 2700 ton oksijen tüketti. Nisan’da ise günde 750 ton tüketiliyordu.
Oksijen üreticileri, fabrikaların yeniden açılmasıyla endüstriyel oksijene talebin de patladığını söylüyor.
Endüstriyel Gaz Üreticileri Birliği Başkanı Saket Tikku, “Şu anda ürettiğimiz oksijenin yüzde 45’i fabrikalara, yüzde 55’i hastanelere gidiyor. Hükümet şu anda iki arada bir derede. Endüstriyel oksijen tedariğini kesersek, sanayi darbe alacak. Diğer yandan tıbbi oksijen tedariğini artırmazsak, hayatlar tehlikeye girecek” dedi.
Çoğu oksijen fabrikası, büyük şehirlerin yakınlarında. Dolayısıyla, Covid-19 hastalarının hastaneleri doldurduğu uzak yerlere oksijen, sirojenik soğutmalı özel kamyonlarla yollanmak zorunda kalacak.
Hindistan’da bu kamyonlardan 1500 adet var. Çoğu eyalette tek bir oksijen üreticisi bile bulunmuyor ve komşu bölgelerden getirilmek zorunda.
Oksijene getirilen fiyat kontrolleri gazın karaborsaya düşmesine yol açtı.
Tikku, “Hükümet tüp oksijenin fiyatını sınırladı, ancak sıvı oksijene sınır getirilmedi. Yani son ürünün fiyatını kısıtlayıp, hammaddenin fiyatını kısıtlamamak gibi bir şey” dedi.
Hindistan’da şu ana dek 79 bin kişi Covid-19’dan hayatını kaybetti. Oksijen sıkıntısı nedeniyle ölüm oranları tırmanışa geçebilir. Geçen hafta Madhya Pradeş eyaletinde dört hastanın oksijen bulunamaması nedeniyle öldüğü iddia edildi. Yetkililerse bu iddiayı reddetti.
Ağustos 2017’de, Uttar Pradeş eyaletinde oksijen tedarikçisinin faturaların ödenmemesi nedeniyle, teslimatları kesmesi nedeniyle 70 çocuğun bir hastanede ölmesi, hala hafızalarda tazeliğini koruyor.
