Bilimsel bir araştırma, örümcek zehiriyle genetiği değiştirilmiş bir mantarın sıtma yayan sivrisineklerin hemen hepsini hızla öldürebildiğini ortaya koydu. Burkina Faso’da yapılan deneylerde 45 gün içinde sivrisinek nüfusunun yüzde 99’u yok oldu.
Araştırmacılar sivrisinek türünü tamamıyla ortadan kaldırmayı değil, sıtmanın yayılmasını engellemeyi amaçladıklarını söylüyor.
Dişi sivrisineklerin ısırması sonucu bulaşan hastalık yılda 400 bin kişinin ölümüne neden oluyor.
Dünyada her yıl 219 milyon sıtma vakası yaşanıyor.
ABD’de Maryland Üniversitesi’nin Burkina Faso’da IRSS Araştırma Enstitüsü’yle ortaklaşa yürüttükleri çalışmada bilim insanları, Metarhizium pingshaense adında sıtma yayan anofel sivrisineklerini doğal olarak etkileyen bir mantar tespit ettiler.
Bir sonraki aşama mantarı geliştirme oldu. Maryland Üniversitesi’den Profesör Raymond St. Leger BBC’ye açıklamasında, “Mantarlar kolaylıkla işlenebilir durumdaydı. Genetik olarak değiştirmek çok kolay oldu” dedi.
Avustralya’da bulunan huni yuvalı örümcek türünün zehri alınarak mantarın genetik koduna eklendi. Mantar sivrisineğin içine girince zehrini yaymaya başlıyor.
St. Leger, “Bir örümcek zehri akıtmak için böceklerin derisini sivri dişleriyle deliyor. Biz örümceğin dişleri yerine Metarhizium’u kullandık” dedi.
Laboratuvar deneylerinde genetiği değiştirilmiş mantarın çok daha hızlı öldürdüğü görüldü ve çok daha az mantar sporları işi görüyordu. Bir sonraki aşamada mantarı gerçek koşullarda denemek gerekiyordu.
Yaklaşık 600 metrekarelik sivrisinekler için su ve gıda kaynakları bulunan sahte bir köy Burkina Faso’da inşa edildi. Alanın üstü iki kat sivrisinek ağlarıyla kapatıldı.
Mantar sporları susam yağıyla karıştırıldı ve siyah keten yapraklara sürüldü. Sivrisineklerin ölümcül mantara maruz kalması için yapraklara değmesi gerekiyordu. Araştırmacılar deneylere 1500 sivrisinekle başladılar.
Bilim dergisinde yayımlanan araştırmaların sonuçları sivrisineklerin sayısı mantarsız ortamda yükselirken, örümcek zehiri taşıyan mantarların bulunduğu ortamda 45 gün sonra sadece 13 sivrisinek hayatta kalabildi.
Maryland Üniversitesi’nde Dr. Brain Lovett, “Genetği değişmiş mantar iki nesil sivrisinek nüfusunu ortadan kaldırdı” dedi.
Deneyler ayrıca mantarın arılar gibi diper böcekleri değil sadece sivrisinekleri etkilediğini de gösterdi.
Lovett, “Teknolojimiz sivrisinek türünü ortadan kaldırmayı hedeflemiyor, belli bir bölgede sıtmanın yayılmasını engellemek istiyoruz” diye konuştu.
Böcek ilaçlarına dirençli hale gelen sivrisinekler için yeni yöntemler geliştirilmesi gerekiyor. Dünya Sağlık Örgütü, Afrika’da 10 ülkede sıtma vakalarının arttığı uyarısında bulunuyor.
Oxford Üniversitesi’den Profesör Michael Bonsall ise araştırma sonuçları ile ilgili olarak, “Bu çok heyecan verici bir çalışma. Dönüştürülmüş mantarlarla sivrisinekleri kontrol etme olasılığı yüksek” dedi.
