DÜNYADAKİ helal gıda pazarı ile ilgili her geçen gün birçok markanın helal gıda sertifikası almaya başladığını gözlemliyoruz. Artık son tüketiciye ulaşan ürünlerin dışında bazı gıda hammadde üreticilerinden de bu şartları sağlamasının istendiğini görmekteyiz.
Dünya Helal Forumu’nun yaptığı bir araştırmaya göre yalnızca gıda sektöründe değil, kozmetik, tekstil, deri, turizm, makine gibi birçok sektörde, insan sağlığına zarar vermeyen, sağlıklı hammaddelerle, sağlıklı, hijyenik koşullarda üretim şartı koşan helal pazarı iş hacmi 2 Trilyon dolara ulaştı. Bu pazarda tabi ki Büyük Britanya’nın da payı çok fazla. Ürünlerinin sağlıklı ve helal olmasını isteyen ve bekleyen birçok Müslüman, İngiltere’de de helal gıda ürünlerine yöneliyor.
Peki böylesine büyük bir pazarın talepleri neler, Helal sertifikası ve helal ürün nedir? İşte bu ve benzeri soruların yanıtlarını bulacağınız bu yazımızda birçok aydınlatıcı bilgiyi sizler için derledik.
‘HELAL GIDA SERTİFİKASI’ NEDiR?
Dünya üzerinde ciddi bir payı olmasına rağmen henüz helal gıda budur denilebilecek bir standart getirilmedi. Ancak ülkelerin kendi bazında uyguladıkları bazı standartlar mevcut. Teknik denetimlere dayanarak teknik açıdan yeterli en az iki Müslümanın fiili gözlemleri ve sistemin devamlılığını sağlamak için kurulan bir helal güvence sistemine istinaden yapılan kefalet, şehadettir. Türkçe’ye İngilizceden geçen sertifikasyon aslında Şahadetname anlamı taşımaktadır ve İslam hukuku açısından bağlayıcı olan bir beyanı ortaya koyar. Helal gıda sertifikasyonu fıkhi bir konudur. Helal sertifikalama, muteber, ehil ve tarafsız bir kurumun, söz konusu üretimi denetlemesini, helal standartlarla uygunluk içerisinde üretimin yapıldığını teyit etmesini ve buna bağlı olarak, onaylanmış bir belge vermesini kapsayan bir yöntem. Gıdalarda helal olma şartı ile birlikte, sağlığa uygunluk ve safiyet de olması gereken şartlar. Ayrıca Helal Sertifikalama, ülke yönetiminin kontrol birimlerine gıda emniyeti konusunda destek hizmeti de sağlıyor.
İSLAM AÇISINDAN ‘HELAL’
Hayatın bütün alanlarıyla ilgili düzenlemelerde bulunan İslâm, insan hayatının devamlılığı adına belki de en zarurî bir ihtiyaç olan yiyeceklerle ilgili de pek çok hüküm vaz’ etmiş ve bu alanda bazı sınırlamalar getirmiştir. Bu itibarla İslâm’da teşri’ kılınan bütün hükümleri hayatlarına tatbik etmekle mükellef olan Müslümanlar için, hemen her gün almak zorunda oldukları yiyecek ve içeceklerle ilgili hükümlerin bilinip yaşanması da büyük bir önem arz etmektedir.
Helal kelimesi izin verilen, İslam Hukuku kurallarına uygun anlamına gelmektedir. Kısaca, Allah’ın Müslümanlara izin verdikleri demektir. Müslümanlar haramdan uzak durmak zorundadırlar. Bir Müslüman hayatı boyunca izin verilen ve tavsiye edilen şekilde yaşamaya çalışmak zorundadır. Helal gıda; bir Müslümanın İslam Hukuku kurallarına göre tüketebileceği gıdaları ifade etmektedir.
NEDEN BELGELENDİRME GEREKLİ?
İçinde bulunduğumuz modern üretim sistemi içerisinde herhangi bir Müslüman, uzman desteği olmaksızın bir ürünün helalliği konusunda kesin bir karara varamaz. Doğru bir karar alınabilmesi için İslam hukukunu da bilen gıda, veterinerlik, ziraat, biyoloji, kimya vb. gibi alanlarda uzman bilim adamlarının değerlendirmesi ile konunun teknik yönüne de vakıf, Müslüman din alimlerinin, karar alma sürecinde olması gerekir. Bir gıda ürünün helal olabilmesi için ürünün veya üründe kullanılan hammaddelerin helal olması yeterli değildir. Gıdanın menşei, üretim veya işleme süreci ve işleme metotlarının da İslam hukukuna uygun olması gerekir. Aynı zamanda, tüm bu bileşenleri ve proses yardımcı malzemelerin de İslami esaslara göre meşru yollardan elde edilmiş olması gerekir. Helal Gıda, haram veya şüpheli gıda ve maddeler ile necis olan şeylerden arındırılmış olmalıdır.
Ürünlerin sevkiyat ve depolama süreçlerinde ve gerektiğinde satış aşamasında ilave bir çaba ve sürekli dikkat gerekmektedir. Belgelendirme, belge kapsamına giren ürünlerin helalliğini etkileyen tüm süreçlerin ve bu süreçlere ait risklerin izlenebilir bir sistem dahilinde sürekli kontrol altında tutulmasını sağlar.
HELAL GIDA PAZARI GENİŞLİYOR
Her geçen gün genişleyen helal gıda pazarında dünya genelinde 1.8 Milyar Müslüman nüfusu bulunmakta. Buradan hareketle dünya genelinde sadece helal belgesine konu gıda ürünlerinin ticari hacmi 660 Milyar Dolar seviyelerinde. Diğer sektörleri de eklediğimizde bu rakam 2 trilyon dolara ulaşıyor.
Yıllık büyüme oranının %8-10 arasında olduğunun değerlendirildiği pazardan, helal belgelendirme kuruluşlarının elde ettiği ciroya bakıldığında ise 6 milyar doları aşan bir ciro olduğu tahmin ediliyor.
Helal gıda ve yaşam stilinde ikinci en büyük potansiyel piyasa olan Türkiye pazarının, 2018 yılında 237 milyar dolara ulaşacağı düşünülüyor. DinarStandard’dan yapılan açıklamaya göre, Türkiye’nin Helal gıda & yaşam stili iç tüketim piyasası, küresel olarak ikinci en büyük potansiyel piyasa. 2012 yılında 154 milyar dolar olduğu tahmin edilen Türkiye piyasasının, 2018 yılında 237 milyar dolara yükselmesi bekleniyor. İslami yaşam stili olarak en büyük piyasa olan Endonezya’nın 2012 yılında 235 milyar dolar, üçüncü en büyük piyasa olan Suudi Arabistan’ın 91 milyar dolar olduğu tahmin ediliyor.
Thomson Reuters ortaklığında hazırlanan son “State of the Global Islamic Economy” raporunda, hızla büyüyen Helal gıda & yaşam stili sektörlerinde 2012 yılı tüketici harcamaları 1,62 trilyon dolar olarak hesaplanırken, bu miktarın 2018 yılında 2,47 trilyon dolara yükseleceği öngörüldü.
