ABD merkezli PEW araştırma kuruluşu, “Global Tavırlar Projesi” çerçevesinde önemli bir araştırma gerçekleştirdi. Ekonomik krizin insanların bakış açılarını nasıl etkilediğini ortaya koyan araştırmanın sonuçları 12 Temmuz’da açıklandı. “Pervasive Gloom About the World Economy” başlıklı rapor, dünyada insanların serbest piyasa ekonomisine ve politikacılara güveninin azaldığını gösteriyor. Genelde insanlar ulusal ekonomilerinin geleceği konusunda kaygı içinde. Kötümser havanın istisnaları Çin, Almanya, Brezilya ve Türkiye gibi krizden fazla etkilenmemiş, ekonomik büyümeyi sürdüren ülkeler.
Araştırma 21 ülkede, 26 210 kişinin katılımı ile, bu yıl 17 Mart-20 Nisan tarihleri arasında gerçekleştirildi. Ulusal ekonomilerinin iyi gittiğine inanan insanların oranı ortalama yüzde 27. İyimserlerin en fazla olduğu ülke Çin. Ulusal ekonomik koşulların iyi olduğuna inananların oranı Çin’de yüzde 83, Almanya’da yüzde 73, Brezilya’da yüzde 65 ve Türkiye’de yüzde 57. Krizin patlak verdiği 2008 yılının verileri ile günümüz verileri karşılaştırıldığında kötümserlerin oranının artmadığı tek ülke Çin. Çin’de, son 10 yıldan beri iyimserlerin oranı artıyor. 2007’de ekonomilerinin iyi gittiğine inanan Amerikalıların oranı yüzde 50 idi. Şimdi bu oran yüzde 31. 2011’de Amerikalıların ekonomiye bakışında görece iyileşme oldu ama oran 2007’nin çok gerisinde. Avrupa’da ekonomileri konusunda iyimser olanların oranı ortalama yüzde 16. Yunanistan’da bu oran yüzde 2. İspanyol ve İtalyanların yüzde 6’sı iyimser. Avrupa’da Almanlar istisna. Almanların yüzde 73’ü iyimser. Japonya’da iyimserlerin oranı yüzde 7. Pakistan’da ise yüzde 12.
Araştırma, insanların kişisel ekonomik durumları ile ulusal ekonomilerinin durumu hakkında farklı değerlendirmeler yaptıklarını gösteriyor. Araştırmanın yapıldığı 21 ülkede kişisel ekonomik durumu hakkında olumlu değerlendirme yapanların oranı ortalama yüzde 52. Kişisel ekonomik durum konusunda gençler daha kötümser. Ebeveynlerinin ekonomik düzeyinin üzerine çıkmayı başaracağına inanan gençlerin oranı çok düşük. Avrupa’da gençlerin yüzde 9’u, Japonya’da yüzde 10’u ebeveynlerinin ekonomik düzeyinin üzerine çıkmayı başaracağına inanıyor.
Araştırmanın en ilginç sonucu, ABD ve Avrupa gibi ekonomik devlerde kötümserlik ağırlıktayken, Çin, Almanya, Brezilya ve Türkiye’de havanın farklı olması. Bu dört ülkede gençlerin geleceğe yönelik beklentileri ve ulusal ekonomi ile ilgili düşünceler daha olumlu. Arap ülkelerinde tersi bir durum görüyoruz. Araştırmaya dahil olan Lübnan, Mısır, Tunus ve Ürdün’de ebeveynlerin sadece yüzde 16’sı çocuklarının kendilerinden daha iyi ekonomik koşullara ulaşacağına inanıyor.
Araştırmanın diğer önemli sonucu insanların serbest piyasa ekonomisi (kapitalizm) konusundaki düşünceleri. Araştırma, serbest piyasa ekonomisine duyulan güvende büyük düşüş olduğunu gösteriyor. Çok çalışarak zengin olunabileceği inancı darbe almış durumda. İtalya’da serbest piyasa ekonomisine destek verenlerin oranında yüzde 23 düşüş var. Şimdi İtalyanların yüzde 50’si kapitalizmde insanların daha refah içinde olduğuna inanıyor. 2009’da bu rakam yüzde 75’ti. Kapitalizme verilen destekte İspanya’da yüzde 20, Polonya’da yüzde 15 oranında düşüş oldu. Araştırmaya dahil olan 21 ülkenin 11’inde serbest piyasa ekonomisine destek verenlerin oranı yüzde 50 veya altında. Japonya’da serbest piyasa ekonomisini tercih edenlerin oranı yüzde 38. 2010’da bu oran yüzde 43, 2007’de yüzde 49’du. Kapitalizme en büyük destek Brezilya ve Çin’de.
21 ülkede gelecek yıla ilişkin beklentiler de farklı. Bir yıl içinde ekonominin iyileşeceğine inananların oranları şöyle: Brezilya yüzde 84, Çin yüzde 83, ABD yüzde 52, Türkiye yüzde 44, Rusya yüzde 31, Fransa yüzde 22, İtalya yüzde 22, Polonya yüzde 18, Yunanistan yüzde 9. Bir yıl içinde ekonominin daha kötüye gideceğine inananların oranları şöyle: Brezilya yüzde 5, Çin yüzde 2, ABD yüzde 20, Türkiye yüzde 26, Rusya yüzde 15, Fransa yüzde 40, İtalya yüzde 47, Polonya yüzde 33, Yunanistan yüzde 81.
Ekonomik gidişatın kötü olması konusunda insanlar ağırlıklı olarak hükümetleri, politikacıları suçluyor. Pakistanlıların yüzde 95’i, Hindistanlıların yüzde 92’si, Meksikalıların yüzde 91’i, Japonların yüzde 91’i, Çeklerin yüzde 91’i, Polonyalıların yüzde 90’ı hükümetlerini sorumlu tutuyor. İngiltere, Fransa, Almanya, İspanya, Tunus, Meksika, Japonya ve Brezilya’da hükümeti en çok eleştirenler gençler. İngiltere, Fransa ve Çek Cumhuriyeti’nde hükümete sorumluluk yükleyen kadınların oranı da çok yüksek. Ekonomik krizin sorumluluğunu bankalar ve mali kuruluşlarda görenler de var. Bu oranlar İspanya’da yüzde 78, Fransa’da yüzde 74, Almanya’da yüzde 74. Ekonomik kriz konusunda Mısır’da yüzde 32, Pakistan’da yüzde 32, Ürdün’de yüzde 31, Meksika’da yüzde 30, Türkiye’de yüzde 28 ve Çin’de yüzde 25 ABD’yi sorumlu tutuyor. Çeklerin yüzde 39’u, Fransızların yüzde 37’si ise Avrupa Birliği’ne sorumluluk yüklüyor.
Herkesin, özellikle de sol partilerin bu araştırmanın sonuçlarını iyi incelemesinde yarar var.
