Rusya’nın Suriye’de başlattığı askeri operasyon, Batı’nın bu ülkenin askeri gücü ile ilgili değerlendirmelerini gözden geçirmesine neden oluyor. Rusya artık askeri güç olarak ciddiye alınıyor. Rus ordusunun bir süreden beri uygulamakta olduğu modernizasyon programının ciddi sonuçlar doğurduğu anlaşılıyor. Suriye’ye yönelik Rus hava ve uzun menzilli füze saldırıları Batı’yı uyandırdı diyebiliriz. Council on Foreign Relations’dan Micah Zenko, “Rus ordusunun şimdiki gücü konusunda yeniden okula gidiyoruz. Bir kaç hafta içinde, son 10 yılda öğrendiklerimizden fazlasını öğrendik” şeklinde durumu özetledi. Putin’in Suriye hamlesinin amaçlarından biri de buydu zaten. “Ben önemli bir askeri gücüm. Haberiniz olsun!” mesajını verdi. The New York Times, “Russian Military Uses Syria as Proving Ground, and West Takes Notice” başlıklı yazısında bu gelişmeleri inceledi. Avrupa Dış İlişkiler Konseyi (European Council on Foreign Relationas) ise Gustav Gressel tarafından kaleme alınan “Rusya’nın Sessiz Askeri Devrimi ve Avrupa için Anlamı” başlıklı bir çalışma yayınladı. Önümüzdeki dönemde Rusya’nın artan askeri gücü ile ilgili çalışmaların sayısı artacak. Moskova’nın Suriye hamlesinin sonuçlarının ne olacağını bilmiyoruz. Risklerle dolu bir hamle olduğunu herkes kabul ediyor. Ancak Suriye’deki gelişmelerden bağımsız olarak karşımızda askeri gücünü bayağı artırmış bir Rusya var. Bu durum değişmeyecek.
Gustav Gressel, Rusya’nın şimdi Batı’dan izole olmuş tüm komşularını askeri olarak alt edecek güce sahip olduğunu yazdı. Demek ki Rusya’yı dengeleyebilecek güç Batı ittifakıdır, NATO’dur. Komşu ülkelerin tek başına Rusya ile baş etmeleri mümkün değil. Bu tespit Türkiye için de geçerlidir. Dolayısıyla Türkiye’nin NATO ittifakı içindeki yeri büyük önem kazanmıştır. Sanırım Ankara’daki yetkililer de bunun farkındadır. Rusya’nın askeri güç olarak ciddi bir rakip haline gelmesi, Avrupa ve dünyadaki dengeleri etkileyecek niteliktedir. Sovyetler Birliği’nin çökmesi sonrasında Rusya bağlamında Batı’da oluşan rehavet dönemi bitmiştir. Hesapların yeniden yapılması gerekiyor.
Gustav Gressel’e göre Rusya şimdi, 1930’lu yıllardan sonra en büyük ve hızlı askeri modernizasyonu gerçekleştiriyor. Bu çalışmalar, 2008’deki Gürcistan savaşı sonrasında başladı. Gürcistan’daki savaşta Rus ordusunun zayıflıkları ortaya çıkmıştı. Bunun üzerine Putin orduyu modernleştirme çalışmalarını başlattı. Yeni savaş uçakları, savaş gemileri, füzeler, tanklar geliştirildi. Askeri harcamalar artırıldı. The New York Times’a göre petrol fiyatlarındaki düşüşe ve Batı’nın uyguladığı yaptırımlara rağmen Rusya’nın savunma bütçesi 81 milyar dolara ulaştı. Ordunun eğitimi, örgütlenmesi, profesyonelliği ve hazırlıklı olma durumu artırıldı. Büyük çaplı tatbikatlar gerçekleştirildi. Ordunun yeni gücü önce Ukrayna’da, sonra da Suriye’de dünyaya gösterildi. Modernizasyon programı henüz tamamlanmış değil. Ülkenin ekonomik durumu bu çalışmalarda gecikmelere neden olabilir. Askeri reformlar 2020’lere, 2030’lara kadar devam edecek. Ama elde edilen sonuçların önemi inkar edilemez. Gressel, Rusya’nın askeri reformlarını küçümsemekle Batı’nın hata yaptığını yazıyor.
Hazar Denizi’nden fırlatılan uzun menzilli füzeler (bazıları İran’a düşmüş olsa da) en az benzeri Amerikan füzeleri kadar iyi. Rus ordusunun kullandığı silahların kalitesi yüksek ve bu silahları kullanan personel iyi eğitilmiş. Ülke sınırlarının uzağına (Suriye’ye) güç projeksiyonu bunu gösteriyor. Kısa sürede, uzun mesafelere askeri güç kaydırmak kolay bir iş değil. Bunu ABD yapabiliyordu. Şimdi Rusya da yapabiliyor. Rus ordusunun artan gücünün komşu ülkeleri ve Avrupa’yı nasıl etkileyeceğini şimdiden düşünmek önemli. Gustav Gressel, raporunda, Avrupa ile Rusya arasındaki askeri dengeleri detaylı olarak aktarıyor. Merak edenler European Council on Foreign Relations internet sitesinden raporu indirip okuyabilir.
Bu gelişmeler Türkiye için ne anlama geliyor? Türkiye’nin Rusya ile çeşitli alanlarda çok önemli ilişkileri var. Büyük kuzey komşusu ile iyi ilişkiler ve yapıcı diyalog içinde olmak Türkiye’nin yararınadır. Ancak Suriye gerçeğinin de hatırlattığı gibi bir çok bölgede iki ülkenin çıkarları örtüşmüyor, hatta çatışıyor. Kafkaslar’da, Karadeniz’de, Ukrayna konusunda, Ortadoğu’da, Kıbrıs’ta, Orta Asya’da çıkarlar farklı. Türkiye, Rusya ile hem işbirliği, hem rekabet içinde olacak. Rusya ile iyi ilişkilere özer gösterirken bu ülkenin artan askeri gücünü göz ardı edemez. Soğuk Savaş döneminde olduğu gibi şimdi de savunma konusunda Türkiye’nin temel dayanağı NATO olmaya devam ediyor.
