kıbrıs ingiltere londra lefkoşa
DOLAR
32,3669
EURO
34,9566
STERLIN
40,9524
BITCOIN
$69.929
Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak
LONDRA
Hafif yağmur
13°C
LONDRA
13°C
Hafif yağmur
Cumartesi Kapalı
12°C
Pazar Orta şiddetli yağmur
="http://www.w3.org/2000/svg" viewBox="0 0 300 300" enable-background="new 0 0 300 300">
10°C
Pazartesi Hafif yağmur
="http://www.w3.org/2000/svg" viewBox="0 0 300 300" enable-background="new 0 0 300 300">
9°C
Salı orta şiddetli yağmur
="http://www.w3.org/2000/svg" viewBox="0 0 300 300" enable-background="new 0 0 300 300">
14°C

2015’te Ortadoğu

20.12.2014
0
A+
A-

Tam 4 yıl önce 17 Aralık 2010’da Tunus’ta Muhammed Buazizi kendini yakarak Arap ayaklanmalarının kıvılcımını çakmıştı. Köklü diktatörlükleri yıkan bu fırtına Ortadoğu’da önemli değişikliklere yol açtı.

Tam 4 yıl önce 17 Aralık 2010’da Tunus’ta Muhammed Buazizi kendini yakarak Arap ayaklanmalarının kıvılcımını çakmıştı. Köklü diktatörlükleri yıkan bu fırtına Ortadoğu’da önemli değişikliklere yol açtı. Dört yıl sonra demokrasi ve insan hakları açısından umut veren tek ülke Tunus. Tunuslular bugün sandık başına giderek ülkenin cumhurbaşkanını seçecekler. Bu seçimlerle Tunus’ta geçiş süreci tamamlanmış olacak. Diğer ülkelerde durum kötü. Mısır yeniden askeri diktatörlüğe döndü. Libya kaos, Yemen büyük istikrarsızlık yaşıyor. Suriye’de ise korkunç iç savaşın sonu görünmüyor. Milyonlarca göçmenin dramı devam ediyor. Acaba 2015 yılı Ortadoğu için nasıl bir yıl olacak?

2015 yılının da Ortadoğu için zor bir yıl olacağı görülüyor. Buazizi’nin kendini yakması ile tetiklenen süreçlerin tamamlanması yıllar alacak. Yakında bitmeyecek. Suriye, Libya, Irak ve Yemen daha uzun süre kriz içinde olacak. Nedenleri farklı olsa da başarısız devlet (failed state) statüleri yakında sona ermeyecek. Suriye ve Irak’ın toprak bütünlüğü tehlikede olmaya devam edecek. 2015’te de bölgede Şii-Sünni gerginliği yaşanacak. Mısır’daki askeri darbe ile ön plana çıkan Sünni devletler arasındaki kutuplaşmanın sona ermesi de beklenmiyor. Müslüman Kardeşler yanlısı Sünni devletlerle Müslüman Kardeşler karşıtı Sünni devletler yeni yılda da birbirlerinin boğazını sıkmaya devam edecek.

Ortadoğu’da 4 yıl önce patlak veren protesto hareketlerini inceleyenler gençliğin önemli rolünü görürler. Ortadoğu toplumları ağırlıklı olarak gençlerden oluşuyor. Nüfusun üçte ikisi 30 yaşın altında. Bu gençler iş, aş, sosyal güvenlik ve özgürlük istiyor. Ortadoğu ekonomileri yeterli istihdam olanakları yaratmada zayıf. Uluslararası Para Fonu (IMF) 2015’te Arap ülkeleri için yüzde 3.8 civarında ekonomik büyüme öngörüyor. Ortadoğu ve Kuzey Afrika bölgesinde işsizlik yüzde 11.1 oranında. Gençler arasında işsizlik ise yüzde 30 civarında. Şimdi gelinen noktada gençlerin taleplerini karşılamak mümkün değil. Genç kuşakların arayışları 2015’te de devam edecek. Farklı yönelimler görüyoruz. Bir uçta liberal, demokratik bir toplum vizyonu olanlar, diğer uçta da IŞİD ve benzeri radikal İslamcı örgütlere katılarak “hilafet” peşinde koşanlar ve arada farklı arayışlar var. Farklı vizyonlar arasındaki mücadele devam edecek.

Ortadoğu’daki sorunların bir diğer nedeni doğal kaynaklar ve su kaynaklarının yetesizliğidir. Ortadoğu’nun nüfusu artmaya devam ederken kullanılabilir toprak ve su sorunu büyüyor. Küresel ısınma nedeniyle su sorunu daha da büyüyecek. Suriye’deki sosyal patlamanın gerisinde su sorunu da vardı. Kuraklık bir çok insanı şehirlere göçe zorlamıştı. Çok zor durumda kalan bu insanlar rejime karşı ayaklanmayı desteklediler. Coğrafya ve iklim kaynaklı sorunlara çözüm bulmak kolay değil.

Eskiden Ortadoğu denince hemen akla İsrail-Filistin anlaşmazlığı gelirdi. Şimdilerde bu konu geri planda. Filistinliler kendi devletlerine sahip olma amacından uzak olmaya devam ediyorlar. BM aracılığı ile haklarına ulaşma çabaları diplomatik bazı sonuçlar doğursa da İsrail işgali devam ettiği sürece devlet sahibi olamazlar. İsrail yakında seçimlere gidiyor. Orada nasıl bir hükümet oluşacağı Filistin sorunu açısından önemli. 2015 yılında da Filistinlilerin acıları, İsrail’in işgali devam edecek gibi.

Ortadoğu’ya damgasını vuran siyasal İslam’ın durumu ne olacak? Siyasal İslam’ın yelpazesi çok geniş. Müslüman Kardeşler Mısır’da büyük darbe aldı. 2015’te durumun değişmesi beklenmiyor. Tunus’ta El Nahda parlamento seçimlerini kaybetti. Bugünkü cumhurbaşkanı seçimlerini de kaybedebilir. Siyasal İslam’ın diğer ucunda yer alan IŞİD, El Kaide, Boko Haram gibi terörist örgütler dikkatleri üzerlerinde topluyorlar. 2015’te de bu tür örgütler barbarlıklarıyla manşetlerde olmaya devam edecek. Dallanıp budaklanan bu terör örgütlerine karşı mücadele de devam edecek. IŞİD’e yönelik mücadelede önemli bazı sonuçlar alınıyor. 2015 IŞİD için zor bir yıl olacak.

Ortadoğu’da barış ve istikrar sağlayacak bölgesel bir düzen yok. 2015 yılında da böylesi bir düzen kurulması beklenmiyor. Bölgenin istikrara kavuşabilmesi için Suudi Arabistan, İran, Türkiye, Mısır gibi büyük bölgesel aktörlerin üzerinde uzlaşacağı bir düzen yaratılması şart. 2015’te Suudi Arabistan-İran, Mısır-Türkiye gerginliği devam edecek gibi. Bu durumda bölgesel bir güvenlik mimarisi oluşturmak zor.

2015 yılı Ortadoğu için zor bir yıl olacak. Maalesef Ortadoğu bağlamında kötü haberler okumaya devam edeceğiz. Bölgenin düze çıkması zaman alacak.

Yazarın Diğer Yazıları
Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.