Credit Suisse Research Institute (CSRI) yıllık Küresel Servet Raporu’nun (Global Wealth Report) onuncusunu Pazartesi günü yayınladı. Raporda küresel servetin ne kadar arttığı ve bu servetin en çok hangi ülkede yer aldığı belirtiliyor. Rapor reel değerler temelinde hazırlandı. Peki servet nedir? “Servet bir kimsenin sahip olduğu ve piyasa değeri olan mal, mülk ve finansal varlıklarının toplamıdır. Ev ve arsadan değerli taşa, şirket hissesinden bankadaki paraya kadar birçok gerçek ve finansal varlık bir kişinin servetini oluşturabilir.” (Ziya Öniş, Ezgi Özçelik, Küreselleşme, Servet Eşitsizliği ve Demokrasi Üçgeni Üzerine) Son 10 yıl içinde dünyada servet oluşumunun iki merkezi Çin ve ABD idi. Dünyanın en zengin yüzde 10’u içinde 100 milyon Çinli, 99 milyon Amerikalı var. Yani Çin bu alanda ABD’yi geride bıraktı. Çin, Avrupa ve Japonya’yı da geride bıraktı. 2008 yılından bu yana Çin’in dünya ekonomisi içindeki ve servet artışındaki payı ciddi olarak arttı. ABD ile devam eden ticaret savaşlarına rağmen Çin servet artışını sürdürüyor. Hindistan da önemli ilerlemeler kaydetti. 2018’den 2019’a Hindistan’ın servet artışı yüzde 5.2 oldu. Vietnam da başarılı bir ülke. 2019 Küresel Servet Raporu’na göre küresel servet yüzde 2.6 artarak 360 trilyon ABD doları seviyesine ulaştı. 2018’de 351.516 trilyon dolar seviyesinde idi. Yüzde 2.6’lık artış büyük bir artış değil. Gelecek beş yıl içinde küresel servetin yüzde 27 oranında artıp 459 trilyon dolara ulaşacağı hesaplanıyor. Servet dağılımında ülkeler ve bölgeler arasında önemli farklılıklar var. Kişi başına servetin en çok arttığı ülkeler 17.790 dolar ile İsviçre, 11.980 dolar ile ABD ve 9.180 dolar ile Japonya oldu. En çok kaybedenler ise 28.670 dolarla Avustralya, 7.520 dolarla Norveç, 5.230 dolarla Türkiye ve 4.330 dolarla Belçika oldu. Pakistan da düşüşte olan ülkeler arasında. Bu ülkelerde azalmanın esas nedeni yerli para biriminin döviz karşısında yaşadığı değer kaybı.
Raporda dünyadaki gelir adaletsizliği de analiz ediliyor. Hem ülkelerin içinde, hem de dünyada büyük gelir adaletsizliği olduğuna kuşku yok. Rapora göre dünyada en düşük gelire sahip yüzde 50’lik nüfus küresel servetin sadece yüzde birine sahip. İnsanların yüzde 56.6’sı 10 bin doların altında servete sahip ve toplam servetten aldığı pay yüzde1.8. Dünya nüfusunun yüzde birini oluşturan süper zenginler küresel servetin yüzde 45’ine sahip. 2000 yılında bu oran yüzde 47 idi. Son bir yıl içinde milyoner sayısı 1.1 milyon arttı. 2019’da dünyada milyoner sayısı 46.8 milyona ulaştı. Önümüzdeki 5 yıl içinde milyoner sayısı 63 milyona çıkacak. Milyonerlerin yüzde 40’ı ABD’de yaşıyor. Amerikan toplumunda çok büyük eşitsizlik var. Gini Endeksine göre 0.852. Buna göre dünya eşitsizlik sıralamasında ABD dördüncü sırada. Milyoner sıralamasında Çin ikinci, Japonya üçüncü sırada. 2010’da Çinli milyoner sayısı 38 bin idi. 2019’da 4.4 milyon Çinli milyoner var. Türkiye’de 2018’de 118 bin milyoner vardı. 2019’da bu rakam 94 bine düştü. İngiltere, Fransa, Avustralya ve İtalya milyoner sayısında düşüş gösteren ülkeler arasında. Bölgeler bazında ABD ve Avrupa küresel servetin yüzde 57’sine sahip. Halbuki bu iki bölge dünya nüfusunun sadece yüzde 17’sini oluşturuyor. Küresel servetin yüzde 32’si Amerika’da, yüzde 25’i Avrupa’da. Rapor erkeklerle kadınların servet durumuna da bakıyor. Rapora göre işgücüne katıldıkları için kadınların servetinde artış oldu. Türkiye’nin durumuna kısaca göz atalım. Doların TL karşısında yüzde 21 değer kazanması servet azalmasının ana nedeni. Bu nedenle Türkiye raporda “keybedenler” arasında yer alıyor.
Ziya Öniş ve Ezgi Özçelik’in “Küreselleşme, Servet Eşitsizliği ve Demokrasi Üçgeni Üzerine” başlıklı makalelerinde belirttikleri gibi “Küresel servet eşitsizliği son yıllarda sadece Oxfam’ın değil, Credit Suisse gibi büyük finansal kuruluşların, OECD ve Dünya Bankası gibi uluslararası örgütlerin de üzerine detaylı araştırmalar yürüttüğü, dünya çapında ilgi gören bir olgu haline gelmiştir…. Servet eşitsizliği ve onun diğer alanlarda yarattığı eşitsizliklerin sonuçlarına ek olarak ülke ekonomisi veya küresel ekonomik dinamikler üzerindeki sonuçları da önem taşımaktadır…. Servet dağılımındaki eşitsizliğin sosyal ve siyasi etkilerine ek olarak makroekonomik sonuçları da vardır.” İşte bu nedenlerle Credit Suisse Research Institute (CSRI) tarafından on yıldır hazırlanan yıllık Küresel Servet Raporu’nu iyi incelemekte yarar vardır. 2019 raporu en yeni verileri içeriyor. Meraklıları raporu internette bulup okuyabilir.
