11 Eylül terörist saldırılarından günümüze kadar dünyanın çeşitli yerlerinde terör saldırıları gerçekleştirildi. Bu saldırılarda çok sayıda sivil insan öldü ve yaralandı. Bu tür saldırıları düzenleyen örgütler genellikle eylemlerini İslam dini adına, İslam devleti kurma adına yaptıklarını savundukları için radikalizmle Müslümanlar arasında sanki bir bağ varmış havası oluştu. Batı’da belirli çevreler bu yaklaşımı körüklüyorlar. Halbuki, şiddet uygulayan radikal örgütlerinin saldırılarında ölenlerin çoğu Müslümanlardır. IŞİD örgütünün Irak’taki başarıları terörle Müslümanlar arasındaki ilişki konusunu yine ön plana çıkardı. Peki, Müslümanların bu tür örgütlere ve düzenledikleri saldırılara bakışı ne? PEW Araştırma Merkezi, kısa süre önce, bu konuda geniş çaplı bir araştırma yaptı. PEW, geçmişte yaptığı benzeri araştırmalarla şimdiki araştırmanın sonuçlarını karşılaştırarak konuya ilişkin eğilimleri anlamaya çalışıyor. “Concerns about Islamic Extremism on the Rise in Middle East” başlıklı araştırmanın sonuçlarına kısaca bakalım.
PEW araştırması 10 Nisan-25 Mayıs 2014 tarihleri arasında, yüz yüze mülakatlarla, büyük Müslüman nüfusu olan 14 ülkede gerçekleştirildi. Araştırmada terörizm yerine daha geniş “extremism” kavramı kullanılıyor. Ben yazıda bunu radikalizm olarak kullanacağım. Bu çerçevede Müslümanların El Kaide, Hamas, Hizbullah, Boko Haram, Taliban gibi örgütler ve intihar saldırıları konusunda ne düşündükleri araştırılmış. Şunu not edelim. Araştırma, IŞİD’in Musul ve Irak’ın diğer bazı bölgelerini ele geçirmesi öncesinde gerçekleştirildi. Irak’taki gelişmelerden sonra insanların kaygılarının daha da arttığını düşünebiliriz.
Araştırma sonuçlarına göre Müslümanların büyük çoğunluğu radikal İslamcı örgütlerin eylemlerinden kaygılı. Bu kaygının oranı geçen yıla kıyasla artmış durumda. Türkiyeliler, Lübnanlılar, Mısırlılar, Ürdünlüler bu konuda ciddi kaygı ifade ediyorlar. Radikal İslamcılıktan kaygı konusunda veriler şöyle: Lübnan’da 2013’te kaygı oranı yüzde 81’di. 2014’te yüzde 92. Tunus’ta geçen yıl yüzde 71, şimdi yüzde 80. Mısır’da yüzde 69’dan yüzde 75’e, Ürdün’de yüzde 54’ten yüzde 62’ye, Türkiye’de yüzde 37’den yüzde 50’ye artış oldu. Nijerya’da halkın çoğunluğu (Müslüman ve Hristiyan) yakın geçmişte çok sayıda kız öğrenciyi kaçıran Boko Haram örgütüne olumsuz yaklaşıyor. Boko Haram’a çok olumsuz yaklaşanların oranı yüzde 79. Olumlu bakanların oranı yüzde 10. Pakistan’da halkın büyük çoğunluğunun Taliban örgütüne bakışı olumsuz. Olumsuz görüşte olanların oranı yüzde 59. Olumlu görüşte olanların oranı yüzde 8. Yüzde 33 ise “bilmiyorum” cevabını vermiş. Araştırmanın yapıldığı 14 ülkenin tümünde halkın büyük çoğunluğu El Kaide örgütüne olumsuz yaklaşıyor. İşin ilginç yanı Ortadoğu’da Hizbullah örgütüne olumsuz bakanların oranları da yüksek. Bu rakam Türkiye’de yüzde 85, Ürdün’de yüzde 81, Lübnan’da yüzde 59 (Lübnan’da Şiiler Hizbullah’a sempati ile bakıyor), Filistin’de yüzde 55. Hamas örgütüne bakış konusunda da ilginç veriler var. İşgal altındaki Filistin topraklarında ( Batı Şeria ve Gazze) halkın yüzde 53’ü Hamas’ı olumsuz, yüzde 35’i olumlu buluyor.
Ankete katılanlara intihar saldırıları ile ilgili görüşleri de sorulmuş. İntihar saldırılarının hiçbir koşulda haklı olmadığını savunanların oranı Türkiye’de yüzde 55, Tunus’ta yüzde 90, Ürdün’de yüzde 55, Mısır’da yüzde 38, Malezya’da yüzde 60, Endonezya’da yüzde 76, Pakistan’da yüzde 83, Tanzanya’da yüzde 50, Nijerya’da yüzde 61, Senegal’de yüzde 56.
PEW araştırması Müslümanların büyük çoğunluğunun şiddet uygulayan radikal İslamcı örgütlere, bu örgütlerin yaptığı eylemlere destek vermediğini, tam tersine insanların kaygılı olduğunu gösteriyor. “İslam eşittir terörizm” gibi yanlış anlayışlara karşı mücadelede bu verileri iyi kullanmak gerek. Müslümanlar, diğer insanlar gibi, terör, şiddet, radikalizm istemiyor. Bu tür eylemlerin acılarını çeken yine halktır. Terörizmden ölen insanların sayısına ilişkin istatistikler ölenlerin büyük çoğunluğunun Müslümanlar olduğunu açıklıkla ortaya koyuyor.
Şiddete başvuran radikal örgütlere karşı açık tavır koymak, eylemlerini kınamak, inancı ne olursa olsun her insanın ve toplumun görevidir. Müslümanların büyük çoğunluğunun şiddete başvuran radikalizme karşı olduğunun PEW tarafından somut verilerle ortaya konması özellikle Batı kamuoyunu aydınlatmada önemli rol oynayacaktır. PEW araştırma raporunun bütününü PEW internet sitesinde bulabilirsiniz.
