Tütünün yaygın kullanımı için “tütün salgını” ifadesini kullanan Dünya Sağlık Örgütü (WHO), bunun şimdiye kadar karşılaştığımız en büyük halk sağlığı tehditlerinden biri olduğunu söylüyor ve yılda 8 milyondan fazla insanın ölümüne sebep olduğunu bildiriyor. Bu ölümlerin 1,2 milyonu pasif içicilikten kaynaklanıyor. Türkiye’de tütün kullanan erkeklerin oranı azalırken kadınların oranı artıyor.
31 Mayıs Dünya Tütünsüz Günü olarak kabul ediliyor. Bu yıl Dünya Sağlık Örgütü, tütünün gezegene verdiği zararlara dikkat çekmek amacıyla tütünün gezegenin sağlığına nasıl zarar verdiğine odaklanıyor.
“Tütün: Gezegenimizi zehirliyor” yayımlayan WHO, tütünün üretim ve tüketiminin yıllık 80 milyon ton karbon salımına neden olduğunu belirtiyor.
Tütün üretimi için yıllık 22 milyar ton su kullanılıyor; dünya genelinde her yıl orman alanlarının yüzde 5’i tütün yetiştirmek için ormansızlaştırılıyor.
Sigara tüketimiyle 2 milyon ton paket atığı oluşuyor ve her yıl 4,5 trilyon izmarit çevreye saçılarak su ve toprağı zehirliyor hatta orman yangınlarına neden oluyor.
Tütünün üretiminden tüketimine endüstriyel yaşam döngüsü yıllık toplam 25 milyon ton atığa neden oluyor.
Dumansız plajlar: İspanya, çevre kirliliği nedeniyle sahillerde sigarayı yasaklıyor
WHO raporunda çözüm önerileri arasında tütün endüstrisinin çevreye verdiği zarardan sorumlu tutulmasına yönelik “eko-vergi” uygulamaları yer alıyor. Bununla birlikte sigara atıklarının en önemli kirlilik sebeplerinden biri olduğu kamusal alanlarda yasaklar da yaygınlaşıyor.
İspanya’da, plajlarda sigara yasağını 2018’den beri yaygınlaştıran Nofumadores.org kampanyası sadece sağlık değil çevre için de mücadele ediyor.
Nofumadores.org ülke genelinde dumansız plajların yaygınlaşması için lobi faaliyetlerine bir imza kampanyasıyla başladı. Çevrimiçi dilekçenin yalnızca örgütün ağları ve sosyal medya üzerinden organik olarak paylaşılmasına rağmen, 2 hafta içinde 107 bin imza toplandı. İspanyollar arasında bu önlem için büyük bir destek olduğu ortaya çıktı. Mart ayında 331 bin imzaya ulaşmışlardı.
İspanya’daki ilk dumansız plaj 2006’da oluşturuldu ancak 2018’e kadar plajların yalnızca yüzde 3’ü dumansızdı. Ancak, İspanya genelinde yürütülen kampanyalardan sonra bu sayı 2021’de 525’e yükseldi ve tüm plajların yüzde 17,5’ine ulaşıldı.
4 Nisan’da onaylanan yeni bir ekolojik yasa teklifi plajlarda sigara içilmesine 2 bin euro’ya kadar para cezası verilmesini mümkün hale getiriyor. Yasanın Temmuz 2022’ye kadar yürürlüğe girmesi bekleniyor.
Dünya genelinde tütün kullanım oranları istikrarlı bir şekilde düşüyor
WHO tarafından dünya genelinde yapılan ve sonuçları Kasım 2021’de yayımlanan tütün kullanımı araştırmasına göre tütün kullanımı istikrarlı bir şekilde düşüyor.
2000 yılında, dünya nüfusunun yaklaşık üçte biri (yüzde 32,7) tütün kullanıcısıyken, tütün kullanımının kontrolüne yönelik çalışmalarla 2020 yılına kadar bu oran dörtte birden aza (yüzde 22,3) indi. Mevcut çabaların tüm ülkelerde devam etmesi halinde oranın 2025’te beşte bire ineceği tahmin ediliyor.
Türkiye’de tütün kullanan erkeklerin oranları azalırken kadınların oranı artıyor
2020 verilerini esas alan sonuçlara göre Türkiye’de tütün ürünleri kullananların oranı yüzde 30,7. Erkeklerde oran yüzde 42,1; kadınlardaysa yüzde 19,2.
Rapor, 2000 yılından itibaren ülkelerde tütün kullanım oranının kadın ve erkekler arasında nasıl değiştiğini gösteriyor. Buna göre Türkiye’de erkekler arasında tütün kullanım oranları düşerken kadınlar arasında artıyor.
TÜSAD: Türkiye’de sigara tüketimi yıllık 21 bin ton atığa neden oluyor
Türkiye OECD ülkeleri arasında 15 yaşın üstünde sigara içenlerin tüm nüfusa oranında ilk sırada yer alıyor. Buna göre Türkiye’de sigara içenler tüm nüfusun yüzde 28’ini oluşturuyor. Türkiye’yi, yüzde 27,6 sigara içme oranıyla Endonezya, yüzde 25,8 ile Rusya izliyor.
Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği (TÜSAD) Tütün Kontrolü Çalışma Grubu Türkiye’de 2018 verilere göre 118,5 milyona yakın miktarda sigara tüketildiğini ve bunun günlük 57 ton, yıllık ise 21 bin ton atığa neden olduğunu söylüyor.
