kıbrıs ingiltere londra lefkoşa
DOLAR
32,3744
EURO
34,9769
STERLIN
40,9639
BITCOIN
$69.736
Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak
LONDRA
Hafif yağmur
13°C
LONDRA
13°C
Hafif yağmur
Cumartesi Kapalı
12°C
Pazar Orta şiddetli yağmur
="http://www.w3.org/2000/svg" viewBox="0 0 300 300" enable-background="new 0 0 300 300">
10°C
Pazartesi Hafif yağmur
="http://www.w3.org/2000/svg" viewBox="0 0 300 300" enable-background="new 0 0 300 300">
9°C
Salı orta şiddetli yağmur
="http://www.w3.org/2000/svg" viewBox="0 0 300 300" enable-background="new 0 0 300 300">
14°C

İran: Ruhani mi, Reisi mi?

17.05.2017
0
A+
A-

İran halkı yarın sandık başına giderek ülkenin cumhurbaşkanını seçecek. Yarınki seçimleri ılımlı-reformcu güçlerin kazanması hem İran halkı, hem de bölgemiz için daha iyi olur.

İran halkı yarın sandık başına giderek ülkenin cumhurbaşkanını seçecek. İran her yönden çok önemli bir ülke. Bu nedenle cumhurbaşkanı koltuğuna kimin oturacağı hem İran, hem bölge, hem de dünya için kritik. Bilindiği gibi İran’da cumhurbaşkanlığı en önemli makam değildir. Esas güç dini lider Ayetullah Ali Hamaney’in elindedir. Devlet işlerinde son sözü söylemeye hakkı onundur. 78 yaşındaki Hamaney 1989 yılından beri İran’ın dini lideri. Stratejik kararları o verir. Buna rağmen cumhurbaşkanlığı mevkii de önemlidir ve bu mevki için her zaman ciddi bir siyasal yarış yaşanır. İran’da herkes cumhurbaşkanı adayı olamaz. Üyelerinin yarısı dini lider tarafından atanan ve din adamlarından oluşan Anayasayı Koruma Konseyi adaylar arasında eleme yapar ve kimlerin seçimlerde yarışabileceğine karar verir. Örneğin bu Konsey eski cumhurbaşkanlarından Mahmud Ahmedinejad’ın yarınki seçimlerde aday olmasına izin vermedi. Bu sistem anti demokratik. Yine de Konsey’in onay verdiği adaylar arasında heyecanlı bir mücadele yaşanır. Seçimler göstermelik değildir. İran’daki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ılımlı, merkezci, reformcu diye nitelenen adaylarla muhafazakar adaylar çekişir. Geçmişte Hatemi, şimdi Ruhani ılımlı, reformcu kanadın temsilcileri. Mahmud Ahmedinejad ise muhafazakarların temsilcisiydi.

Yarın yapılacak seçimlerde yine ılımlı-muhafazakar mücadelesi yaşanacak. Ilımlı-reformcu kesimin adayı şimdiki Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’dir. Beş yıllık iktidarı döneminde Ruhani’nin en büyük başarısı Batılı güçlerle İran’ın nükleer programı konusunda anlaşmaya vararak ülkeyi dünya ile yeniden entegre etmeye başlamasıydı. İran’a yönelik bazı ambargolar kaldırıldı ancak ABD ambargoların tümünü kaldırmadı. Donald Trump’ın İran Nükleer Anlaşması konusunda ne yapacağı net değil. Geçmişte bu konuda çok olumsuz açıklamalar yapmıştı. İran halkı ambargoların kalkmasını ve refah düzeyinin artmasını özlüyor. Geçen seçimlerde bu nedenle Ruhani’ye oy verdiler. Nükleer Anlaşmaya rağmen İran halkının yaşam koşullarında istenen iyileşme gerçekleşmedi. Yabancı yatırımlar, ekonomik büyüme, istihdam olanaklarının artması konularında beklentiler karşılanmadı. Yarın Ruhani için en büyük sorun bu olacak. Hayal kırıklığı yaşayan seçmenler sandığa gitmeyebilir. Katılım oranının düşmesi Ruhani’nin çıkarına olmaz.

Ruhani’den başka Anayasa Koruma Konseyi’nce adaylığı kabul edilen diğer isimler; Cumhurbaşkanı Yardımcısı İshak Cihangiri, Meşhed kentindeki İmam Rıza Türbesi’ne vakfedilen mal ve servetleri yöneten Astan-i Kudsi Rezevi Başkanı ve eski başsavcı İbrahim Reisi, eski cumhurbaşkanları Haşimi Rafsancani ve Muhammed Hatemi’nin yardımcılıklarını yapan Mustafa Haşimiteba, Tahran Belediye Başkanı Muhammed Bakır Galibaf ve eski Kültür Bakanı Mustafa Mirselim. Muhafazakar kesimden olan Muhammed Bakır Galibaf, İbrahim Reisi lehine adaylıktan çekildi. Muhafazakar kanadın esas adayı dini lider Hamaney’e yakınlığı ile bilinen, 14 yıl onun öğrencisi olan ve Hamaney’den sonra dini lider olabileceğinden söz edilen 56 yaşındaki İbrahim Reisi’dir. Yarınki yarış Ruhani-Reisi yarışı olacak. Reisi’nin seçim kampanyası iş olanaklarını artırarak yoksulluğu sonlandırmak ve yolsuzlukla mücadele üzerine kuruldu. Reisi, sık sık kendisinin de yoksulluktan geldiğini vurgular. Reisi, 1979 İran İslam Devrimi’nin değerlerini canlandıracağını, ekonomik kalkınma için dış desteğe ihtiyaç olmadığını söylüyor. Vaadleri gerçekçi olmasa da yoksulların oylarını almasına yardımcı olabilir. Devrim sonrasında Tahran’da Başsavcı iken Ayetullah Humeyni’nin emri  ile gerçekleştirilen idamlarda oynadığı rol nedeniyle eleştirilen biri. Sözkonusu idamlar “1988 katliamı” olarak anılır ve devrimin en karanlık sayfalarından birini oluşturur. Reisi bu konuda şimdiye dek açıklama yapmadı. Dini lider Hamaney’e yakın olması Reisi için avantaj. ABD Başkanı Donald Trump’ın İran konusundaki söylemleri de Reisi’nin işine yarıyor.

Ilımlılar- muhafazakarlar mücadelesi gerçek bir mücadele olmakla birlikte rejimin esaslarını korumak tümünün hedefidir. Ilımlı- reformcu olanlar rejimi değiştirme peşinde değiller. Sadece bazı düzeltmeler, iyileştirmeler yapmayı amaçlıyorlar. Bunu yapmaya çalışırken dini liderin çizdiği sınırlar dışına çıkmaları mümkün değil. Buna rağmen yarınki seçimleri ılımlı-reformcu güçlerin kazanması hem İran halkı, hem de bölgemiz için daha iyi olur. Son anketler Hasan Ruhani’nin yüzde 55’le önde olduğunu gösterse de bu anketler fazla güvenilir değil. Reisi’yi küçümsememek lazım. Katılım oranı yüksek olursa Ruhani’nin kazanma şansı artar.

 

Ek: Seçimlere katılım oranı yüksek oldu. Ruhani kazandı. Reisi kaybetti. İran halkı muhafazakarları değil ılımlı reformcuları tercih etti.

 

 

 

Yazarın Diğer Yazıları
Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.